All Cards
Total Cards: 212 |
Page: 1 of 2 |
Showing: 150 cards
162. Game එක
- සංසාරේ යනු ගැට ගැසුණු නූල් බෝලයක් වැනිය
- මුලාව ඇත්නම් සෑම උත්සාහයකින්ම සිදුවන්නේ ගැටයේ ස්ථානය වෙනස්වීම සහ තව තවත් ගැටවැදීම පමණි
- උත්සහ කොට හෝ නොකොට ගැටවලින් නිදහස් විය නොහැක. ගැට ගැට ලෙස හඳුනාගැනීම ඉන් නිදහස් වීමයි
- උදාහරණයක් ලෙස පරිගණකයක Game එකක් Play කරන අයෙකු Game එක තුළ යම් යම් ජයග්‍රහණ ලැබීම යනු Game එක තුළ තව තවත් හිරවීමයි
- Game එක අකමැත්තෙන් ප්ලේ කිරීම, Game එක කැමැත්තෙන් ප්ලේ කිරීම, දෙකෙන්ම Game එක තුළ තව තවත් සිරවීම සිදුවේසි
- Game එක Game එකක් බව හඳුනාගන්නා තුරු ඔහු ගේම් එක තුල වහලෙක් ය. Game එකක් බව හඳුනා ගැනීමම එයින් මිදීමයි
161. සාපේක්ෂ වූ කැමැත්ත
- කැමැත්ත ශරීර ප්‍රමාණයට, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවයට, ස්ථානයට, කුඩා තරුණ මහලු බව ආදියට සාපේක්ෂක වේ
- රන් රිදී මුතු මැණික් වලට ඇති කැමැත්ත මනුෂ්‍ය ආදී ශරීරයන්ට සාපේක්ෂකය. කුහුඹුවකු පණුවෙකු වැනි ශරීරයන්ට එහි ඇති වටිනාකමක් නැත
- ආහාරට ඇති කැමැත්ත බඩගින්නට සාපේක්ෂකය. වැඩිපුර ආහාර ගත් අයෙකුට රජ බොජුන් වලටද කැමැත්තක් ඇතිවෙන්නේ නැත
- කොපමණ ලස්සන කාන්තාවක්/කඩවසම් පුරුෂයෙක් වුවත් ඉතා කුඩා (ශරීරයෙන් සීයෙන් පංගුවක් තරම්) හෝ ඉතා විශාල (ශරීරයෙන් මෙන් සිය ගුණයක් ගුණයක් තරම්) අයෙකුට රාගයක් සකස් වන්නේ නැත
- ලෝකයේ සුන්දරත්වය ඇත්තේ එක්තරා වේගයකට පමණි. අඩු හෝ වැඩි කළ විට එහි සුන්දරත්වයක් නොමැත (ෆිල්ම් එකක් දස ගුණයක් වේගවත් කොට නැරඹුවා සේ)
- සංශිප්ත ලෙස කැමැත්ත ඇත්තේ මුලාවේ මෝහයේ ප්‍රමාණයටය. මෝහය දුරුවන විට කැමැත්ත නිරායාසයෙන් දුරුවනු ඇත
160. සිතිවිලිද විපාකයකි
- විපාක නොයෙකුත් ආකාරයෙන් පවතී
- විපාකයක් වූ හිස අතපය ආදී ශරීරය බාහිරින් පහසුවෙන් හඳුනා ගත හැක
- නමුත් පුද්ගලයෙක් තුළ ඇතිවන සිතිවිලි නම් විපාකය පහසුවෙන් හඳුනා ගත නොහැක
- ඵලයක් ලෙස ඇති වන සිතිවිල්ලකට මෝහය මිශ්‍ර වූ විට එය නැවත කර්මයක් බවට පත්වේ
- එකම කාරණයට නොයෙක් ආකාරයෙන් හේතුඵල සම්බන්ධතා පෙන්වාදිය හැකි අතර හේතුඵල ගලපන ආකාරය අනුව කෙලෙස් මර්දනය වීම සිදුවේ
- පෙර ජීවිතයේ අවසාන සිත පිරිසිදු නොවීම යන හේතුව නිසා විපාක ලෙස මේ ජීවිතයේ සියලු සිතුවිලි ඇතිවේ යන්න එක් උදාහරණයකි
- මෝහය යනු ලෝක ධර්මතාවයන් වැරදියට වටහා ගැනීමයි
- මෝහය මුලාව ඉදිරියේ කැළඹෙමින් පණ ගහන සිත ප්‍රඥාවට නිසල වී නිවී යයි
159. අනුන්ගේ දුක
- අන් අයගේ දුකට කැමති සත්වයන් හට උරුම වන්නේද දුකමය
- උදාහරණයක් ලෙස හොඳින් ගීත ගායනා කරන්නා ලෝකයේ වැඩි අවධානය හිමිවන්නේය
- අයෙක් හොඳින් ගීත ගායනා කරන්නේ පුරුදු පුහුණු වීම ආදී දුක් විඳීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය
- එනම් අන් ආකාරයෙන් ලෝකයේ කැමැත්ත ඇත්තේ එම දුක් විඳීමටය
- එලෙසම ලෝකයේ ඉල්ලුම ඇති උගත්කම, පෝසත් බව, හැකියාවන් ආදිය යනු දුකෙහිම පිළිබිඹුවකි
- සම්මුඛ පරීක්ෂණයක වුවද පරීක්ෂා කරනුයේ හොඳින් දුක් විඳ ඇද්ද යන්නයි
- ලෝකයේ සැප ලෙස පවතින්නේ සැප ලෙස වෙස්වලාගත් නොයෙකුත් කර්මයන් රැස්වීම පිණිස වූ උගුල් ය. පසුව විපාක ලෙස දුක පැමිණෙන්නේය
- පිරිනිවීමම මිස දුක් නොවිඳ සිටීමේ වෙනත් ක්‍රමයක් නැත
158. අවශ්‍ය දේ මුලින්
- ගසක් හැකිතාක් මුලින් සිටවන්නේ නම් වාසියකි
- ගතවන සෑම දවසකම නිරායාසයෙන් ගස වැඩීම සිදුවේ
- ධර්මයන්ද එසේය. කුඩා කල තරුණ කල ධර්මයන් වැටහෙන්නේ නම් භාවිතය දිගු කාලයක් නිරායාසයෙන් සිදුවන්නේය
- ධර්මය තුළ සිත පැවතීමට හුරු වන්නේය. නිරායාසයෙන්ම ධර්මය ප්‍රත්‍යක්ෂ වන්නේය
- සාපේක්ෂව මහලූ වූ පසු කායික අපහසුතාවය, ලෞකික දැනුම, දේපළ, මුල් බැස ගිය බැඳීම් ආදිය නිසා ධර්මයක් වටහා ගැනීම තරමක් අපහසුය
- විවාහය දරුවන් දේපළ යානවාහන ආදිය රැස්කළ ඉක්මනට අස්කළ නොහැක. ධර්මය වැඩීමට තබා හිටපු තැනට ගැනීමටත් සෑහෙන කාලයක් ගතවන්නේය
- තව ද යුද්ධයෙන් බැටකෑ අයෙකු ආරක්ෂිත ස්ථානයකට පැමිණියද, තව තවත් ඈතටම යනවා මිස මෑත දිශාවක් බලන්නේ වත් නැත. එලෙසම සසර නමැති යුද්ධයේ ඉවත් විය යුතුය
- කයෙහි වයසට යම් අංකයක් ඇතත් සිතෙහි වයස අනවරාග්‍රය
- ඔබ අප, ඔබ අපට කිසිම අයිතියක් නොමැති සිත නැමැති ධර්මතාවයක් සමඟ බොහෝ කාලයක් පොරබැද්දේ වෙමු. බොහෝ දුක් වින්දේ ද වෙමු. මේ ජීවිතයෙන් එය අවසාන විය යුතුය
157. ජපවීම
- මන්තර ආදිය එහි බල පිහිටවීම පිණිස බොහෝ වතාවක් ජප කිරීම සිදුකරයි
- එලෙසම මුලාව සසරක් පුරා සිදුවී ඇති නිසා ඒවා අපහට ජප වී ඇත
- ඉතා දිගු කාලයක් ජප වීම නිසා මුලාව මුල්බැස බලපිහිටා ඇත
- විශාල තට්ටු ප්‍රමාණයක් සහිත ගොඩනැගිල්ලක් සකස් කිරීම දීර්ඝකාලීන නමුත් පුපුරන ද්‍රව්‍යයක් යොදා බිඳීමට ගතවන්නේ ක්ෂණයකි
- ක්ලේශයන්ට වූ පුපුරන ද්‍රව්‍ය තථාගත ධර්මය
- ක්ලේශයන්හි ජපය දීර්ඝ කාලයක් සිදුව ඇති බැවින් එය බිඳීමට තථාගත ධර්මයද යම් කාලයක් ජප කිරීමට සිදුවේ
- නමුත් බොහෝ කාලයක් නොවේ නිවැරදිව සිදු කරන්නේ නම් උපරිම අවුරුදු හතකි
- ප්‍රතිඵල නැතැයි පසුතැවිලි නොවන්න. ධර්මය වෙනුවෙන් සිදු කරන සෑම ක්‍රියාවකින්ම ක්ලේශයන්හි ජපය බිඳෙනු ඇත
- නොබෝ කලකින් ප්‍රතිඵල ලැබෙනු ඇත
156. වෛද්‍යවරයා
- සසර දුකට වෙදකම් කරන අමාමෑණි තථාගතයන් වහන්සේ සියලු වෛද්‍යවරුන්ගේද වෛද්‍යවරයාය
- උන්වහන්සේගේ වෙදකම තුළ පෙති නැත. කරල් නැත. නිර්වින්දනය , පත්තු බැඳීම් ආදිය ද නැත
- බෙහෙත් ඇතුල් කරන්නේ කනෙන්ය. සියලු රෝග නිධානයන් ද දුරු කරමින් සසර දුකද කෙළවර වන්නේ ය
- බෙහෙත වර්ණනා කිරීමකින් හෝ එම බෙහෙත් වලට වන්දනාමාන කිරීම ආදියෙන් හෝ රෝග සුව වන්නේ නැත
- මල් පහන් හඳුන්කූරු දල්වා, බෙහෙත් වට්ටෝරුව සජ්ඣායනා කිරීමකින් ද රෝග සුවවීමක් අපේක්ෂා කළ නොහැක
- ගෑමට ඇති ඖෂධය බීමෙන් හෝ බීමට ඇති ඖෂධය ගෑමෙන් ද පලක් නැත
- තථාගත ඖෂධය ඇත්තේ ප්‍රත්‍යක්ෂ කිරීමටය, භාවිතා කිරීමටය. නැවත නැවත භාවිතා කිරීමටය
- ප්‍රතිකාරයේ යම් වරදක් සිදු වුණහොත් නඩු දැමීමට අධිකරණයක් නැති හෙයින් විටින් විට රෝගය සුව අතට හැරේදැයි තමාම විමසිලිමත් විය යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
155. වාහනය
- කෙළවරක් නොමැති බොහෝ ගමන් ඇති අතර , ගමන් කළහොත් සියලු ගමන් කෙළවර වන නිර්වාණ ගමන සියල්ල අතරින් ශ්‍රේෂ්ඨය
- වෙනත් රටකට යාම සඳහා ,ගමනක් යාම ආදිය සඳහා, අවශ්‍ය නම් යම් වාහනයක් වුවද නිෂ්පාදනය කර ගත හැක
- ඒකාන්ත සැපයට මාර්ගය වූ නිර්වාණ ගමන සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන, ඉතා දුර්ලභ වූ මනුෂ්‍ය ශරීරය නැමැති වාහනය ලෙහෙසියෙන් පහසුවෙන් යම් සත්වයෙකුට උරුම වන්නේ නැත
- නිෂ්පාදනය කළ නොහැක. ගිවිසුම් ගසා ලබා ගැනීමටද නොහැක. හේතුඵල අනුවම උරුමවන්නකි
- කෙසේ වුවත් පෙර පිනකට එය දැනටමත් ලැබී ඇත. ලැබුණු අවස්ථාව කිසිසේත් අත් නොහළ යුතුය. නැවත දෙවන අවස්ථාවක් අපේක්ෂා කළ නොහැක
- මෙම ගමනේ අසිරිමත් ලක්ෂණ ඇත්තේය. තනිවම ගමන් කළ හැකිය. සියලු ගමන් කෙළවර වන්නේ ය. ගමන් කළ යුත්තේ ද එක් වතාවක් පමණි. නැවත පැමිණීමක් නැත
- ඉතා වටිනා මනුෂ්‍ය ශරීරය නැමැති වාහනය උරුම වුවද වෙනත් වාහන පිළිබඳ සිහින දැකීම නිධානයක් උඩ කටු මැටි ගෙයක් සෑදීමට කල්පනා කිරීමක් වැනිය
154. ස්පර්ශය
- උපතින්ම මහපොළවේ ස්පර්ශය අපිට ඇත
- ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස ලෙස, ආහාර ලෙස, උණුසුම සිසිලස ලෙස, දරා සිටීම ලෙස ද රූප, ශබ්ද, ගන්ධ ආදි නොයෙක් ආකාරයෙන් පොළොව ස්පර්ශව පවතී
- ශරීර පෝෂණය මෙන්ම ජීවිතය රැකෙන්නේ ද පැවැත්ම රඳා පවතින්නේද එම ස්පර්ශය මතයි
- එසේම සසරට ඇද වැටීම වැළැක්වීමට ධර්ම ස්පර්ශය නිරතුරුව පවත්වා ගත යුතුය
- උදාහරණයක් ලෙස කන හරහා ධර්මය ඇසීම ලෙස ස්පර්ශ විය යුතු අතර ඇසට ආරණ්‍ය දාන මාන ආදී ලෙස පෙනීමෙන් ධර්මයේ ස්පර්ශ විය යුතුය
- වැඩිදුරටත් සිත ඇතුළු ආයතන සීලය ලෙස, සමාධිය ලෙස, ප්‍රඥාව ලෙස ධර්මයෙන් තෙත් වනතුරු ස්පර්ශ විය යුතුය
- ධර්මයේ ස්පර්ශය ඇති විට අඩු වැඩි නොමැතිව සිත ධර්මය බවටම පත්වේ
- අභ්‍යන්තර බාහිර ලෙස වූ විෂමතාවය දුරු වේ. ඉපදීමේ නිරෝධය සිදු වේ. විදර්ශනාව පිණිසය...
153. සිහිනයකි
- සිහිනයක සිටින විට සිහිනය ඇත්තක් ලෙස ඒ තුළ බැසගෙන පවතී
- සිහිනය තුළ නොයෙක් මිල මුදල් ආදිය ලැබීය හැක. නොයෙක් අලාභයන් ද සිදු විය හැක
- අතපය කැපීම් බිය ගැන්වීම් ආදී අත්විඳීමි ලැබිය හැක
- නමුත් සිහිනයෙන් අවදි වූ විට කිසිවක් නොමැත
- කාමය වරදවා හැසිරීම්, මත්පැන් පානය ආදී පංචකාමයන් මෙන්ම ෆිල්ම් එකක් බැලීම, සින්දුවක් ඇසීම වැනි කාමයන්හි අත්විඳීම ද සිහිනයක් වැනිය. රැස්වූ කර්මයක් හැරෙන්නට අවදි වූ විට ලද කිසිවක් නොමැත
- ජීවත්වීම ද යනු සිහිනයක් වැනිය. ස්වාමියා බිරිඳ දරුවන් දෙමාපියන් හිතවතුන් නෑදෑයන් දේපළ ආදිය ඇති ලෙස හැඟුණත් මරණය සිදුවනතුරු පමණි
- අන් ආකාරයෙන් කාමයන් යනු ගලක් මිරිකා වතුර ගන්නා වැනිය. කොපමණ උත්සාහ කළත් සෑහීමට පත් නොවේ
- කාමයන්හි සාරයක් ඇති ලෙස හැඟුනත් එය මුලාවක් පමණි
- අවසානයේ කනස්සල්ල පීඩාව කලකිරීම වැනි දේ හැර ලැබූ කිසිවක් නොමැත. කර්ම උත්පාදකයකි. දුක පිණිසම වූවකි. මුලා නොවනු පිනිසය...
152. හේතුව ඵලය
- වස්තුව ආලෝකය පොළොව ආදි හේතු ඇති විට හෙවනැල්ලක් දක්නට ලැබේ
- මෙය වස්තුව නිසා පමණක් සිදු වූවක් නොවේ. ආලෝකය පොළව ආදී අනිකුත් හේතුන් ද ඇති විට සිදුවූවකි
- හේතූන් ඇති විට ඇතිවෙයි ( හේතූන් නැති වුවහොත් නැතිවීමේ හැකියාව පවතී )
- හේතූන් නැති විට නැතිවෙයි ( හේතූන් ඇතිවුවහොත් ඇතිවීමේ හැකියාවද පවතී ) කාල වෙනසක් නොමැත
- එලෙසම ඇසට රූපයක් පෙනීම, කනට ශබ්දයක් ඇසීම ආදීය ද, සිතිවිලි ඇතිවීම නැතිවීම ආදිය ද මඟ ඵල මෙන්ම සිතෙහි නිරෝධය ආදිය ද හේතුඵල ලෙස සිදුවේ
- මෙය ඇත නැත ආදී ලෙස වූ ද්වයතාවය නමැති මිථ්‍යාව ඉක්මවා යෑමකි. විදර්ශනාව පිණිසය...
151. ශරීරය යනු උගුලකි
- අප දරා සිටින්නේ නොයෙක් අසූචියෙන් පිරුණු ශරීරයකි
- ප්‍රාණය නිරුද්ධ ශරීරය, බිය උපදවන අතර පිළිකුල මෙන්ම දුර්ගන්ධයෙන්ද යුක්තය
- එසේම උපක්‍රම යොදා වළක්වා ඇතත් ප්‍රාණය ඇති විටද මෙම ලක්ෂණ එම ලෙසම ඇත්තේය. විටින් විට ප්‍රකට ද වන්නේය
- මෙම ශරීරයේ කිසිම අයිතියක් අප සතුව නැත. යම් දවසක ලැබුණු ශරීරය යම් දවසක අහිමි වන්නේය
- අන් ආකාරයෙන් ශරීරය යනු කර්ම රැස්වීම පිණිස අටවා ඇති සූක්ෂම උගුලකි
- බඩවැලේ කෙළවරක් වූ මුඛ ද්වාරයද බාහිර වාතයට නිරාවරණය නොවූ අසුචීන් පිට කිරීමට වූ ද්වාර ද ඇත්තේය
- උගුලක් බැවින්, පිළිකුල් බැවින්, අසුභ බැවින්, කර්මයන් රැස්වන බැවින්, ප්‍රමාදයට හේතුවන බැවින්, තමන්ගේ නොවන බැවින් ඒවා අසූචි බැහැර කිරීමට පමණක් සීමා කළ යුතුය
- විදර්ශනා කොට මෙම ශරීරය තුළ ද ගැඹුරට බැස ඇති සක්කාය දෘෂ්ටිය ගලවා වහ වහා ඉවත් කළ යුතුය
150. උපක්‍රමශීලීත්වය
- උපක්‍රමශීලී බව නොමැතිව මේ සිත යටපත් කළ නොහැක
- ධර්මය වෙනුවෙන් දිනපතා යම් කාර්යයක් කළ යුතුය. ධර්මය තුළ සිත පිහිටන තෙක් සතියකට වරක් හෝ ධර්ම සාකච්ඡාවක් සිදුවිය යුතුය
- ලැබූ කමටහන් හෝ උපදෙස් නොඉක්මවිය යුතුය
- අප පිළිබඳ හොඳින්ම දන්නා සිත සංසාරයක් සිදුකලාසේම නැවත අපව මුළා කිරීමට බොහෝ ඉඩකඩ ඇත. මුලාවීදැයි නැවත නැවතත් සොයා බැලිය යුතුය
- ප්‍රමාදය නොයෙකුත් ස්වරූපයෙන් ක්‍රියාත්මක වේ. අද නොව හෙට, දැනට ඇති, අපට කරන්න බෑ, තව පින් කරන්න ඕන, මම මහා පින්වන්තයෙක්, කළ කුසල් හොඳටම ඇති ආදී ලෙස කියමින් නිවන් ගමන වළකනු ඇත
- ආරම්භක වීරිය ක්‍රමානුකූලව දුර්වලව, ධර්මය වෙනුවෙන් සිදුකළ කාර්යයන් එක එක නොදැනුවත්වම මගහැරී ගොස් හිතා ගත නොහැකි ලෙස පිරිහීමට පත්විය හැක
- තම කෙලෙස් පිළිබඳ හොඳින්ම දන්නේ තමන්ය. එයට වැට බැඳීම පිටසක්වලින් පැමිණ සිදු කරන්නේ නැත. අප්‍රමාදව ඒ සඳහා තමා විසින්ම උපක්‍රම සකස් කළ යුතුය
- ඉතිරිව ඇත්තේ කෙටි කාලයකි. තමා පිළිබඳ තමාටම අනුකම්පා කළ යුතුය
149. වත්කම
- ලෝකයේ වත්කම් යනු ඇත්නම් ය. ගේ දොර ඉඩකඩම් ආදීය ද දූ දරුවන් ආදීන් ද, වෙහෙස මහන්සියෙන් උපයාගත් වත්කම්ය
- පැවැත්මට යම් පහසුවක් වුවත් නඩත්තු කිරීම, සිතේ විසිරීම, කර්ම සකස්වීම, උපාදාන සකස්වීම ලෙස සත්වයාට උරුම වන්නේ සම්ප්‍රයුක්ත වූ දුකකි
- එක තප්පරයෙන් විනාශ වීමේ හැකියාව ඇත. අවදානම් සහගතය. මෙම වත්කම් එකවර අත්හැරීමට ද නොහැක. සිත හා උපාදාන වශයෙන් බද්ධව ඇත. අත්හැරීම අපහසුය. නඩු හබ පවා ඇති විය හැක. මෙම වත්කම් නිසා සතර අපාය පවා උරුම විය හැක
- ගේදොර ඉඩකඩම් නැත දරුවන් නැත යන්න වටිනා වත්කමකි. මෙම වත්කම භුක්ති විදීමට සමත් මානසික ශක්තියක් සෑම පුද්ගලයකුටම නැත
- මෙම වත්කම තුළ නඩත්තුවක් නැත. ප්‍රශ්න නැත. උපාදාන නැත. සුගති ලෝක, නිවන පවා පහසුවෙන් හිමි වේ
- ශ්‍රේෂ්ඨ වූ මානසික වත්කම් පවතී. දුන් දානය වත්කමකි. රක්නා ලද සීලය වත්කමකි. වැඩූ සමාධිය වත්කමකි. විදර්ශනා ඥාන මාර්ග ඵල ආදිය පරම වූ වත්කම්ය
- වටිනා වත්කම් භෞතික වත්කම් නොව මානසික වත්කම්ය. විදර්ශනාව පිණිසය...
148. සිහිය
- සිහිය පැවැත්වීමට පෙර සිහිය යනු කුමක්දැයි හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. නැතිනම් කළුවා මාරපන ගියාසේ විය හැකිය
- සොරෙක් සොරකමේ යෙදෙන්නේ මනා සිහියකිනි. නමුත් එම සිහියෙන් නිර්වාණය සාක්ෂාත් නොවේ. එයින් නැවත ඉපදීම ඇතිවේ. එම නිසා එය අසිහියකි
- බොහෝ සිහියන් ඇති අතර නිවැරැදි සිහිය නිර්වාණයට සාපේක්ෂ වූ සිහියකි
- යමක් තුළ සිහිය පැවත්වීමෙන් නැවත ඉපදීමක් ඇති නොවේ හෝ ඒ සඳහා හේතු සැකසේ නම් එය නිවැරදි සිහියකි
- අසිහියෙන් සිටින බව දන්නේ නම් එය ද නිවැරදි සිහියකි
- ප්‍රත්‍යක්ෂ වූ ධර්මයන් භාවිතා කිරීමද නිවැරදි සිහියකි
- සත්වයා තුළ ඇතිවන සිතිවිලි ක්‍රියාත්මක වීම සිදුවේ. ජීවත් වීම යනු එයයි
- එම සිතිවිලි ක්‍රියාත්මක වීම වෙනුවට ධර්මානුකූල ප්‍රවේශයකින් හඳුනාගැනීමට හැකි නම් එම සිතුවිලි තුළ බැසගෙන නැත. එය ද නිවැරදි සිහියකි. විදර්ශනාව පිණිසය...
147. පින් කැටය
- දානය යනු පහසුවෙන් සිදුකළ හැකි කුසල් උත්පාදකයකි. දෙමාපියන්, ඥාතීන්, හිතවතුන් ආදී පිරිස් ධර්මයට නැඹුරු කිරීමට හැකි එක්තරා උපක්‍රමයක් පහත දැක්වේ
- නිවසේ බුදුපිළිමයක් ඇත්නම් ඒ අසල හෝ සුදුසු ස්ථානයක දානය සඳහා මුදල් දැමිය හැකිසේ පෙට්ටියක් හෝ පින් කැටයක් අලංකාරවත් අයුරින් සකසන්න
- සෑම දිනයකම කුඩා හෝ මුදලක් දානය වෙනුවෙන් ඒ තුළට දමන්න/දැමීමට සලස්වන්න
- දානයක් එළඹුණු විට එහි ඇති මුදලෙන් තුනෙන් එකක් වැනි කොටසක් ලබා දෙන්න
- නැවතත් දානයක් එළඹෙන්නේ නම් ඉතිරි මුදලින් තුනෙන් එකක් වැනි කොටසක් ලබා දෙන්න
- මෙහිදී දන් වැටක් ආකාරයෙන් දානය සිදුවන අතර දානය සඳහා සිත භාවිතා වේ. ප්‍රමාණ කළ නොහැකි කුසලයක් රැස්වේ
- චේතනාව නිවන් අරමුණෙන්ම සිදු කිරීමට උත්සාහවත් විය යුතුය/කළ යුතුය
- ආනිසංස ලෙස නොදැනුවත්වම ධර්මයට නැඹුරුවනු ඇත. ඒ සඳහා මාර්ගය සැකසෙනු ඇත
146. නොමැරී මැරීම
- මරණය ඒකාන්තය. ව්‍යාධියක් ලෙස මරණය සිදු නොවුනහොත්, මරණයට පෙර ජීවිතයේ අවසානය ඔත්පලව අත පාමින් ජීවත්වීමට සිදුවේ. එය උපරිම ලෙස අවුරුද්දක් හෝ මදක් වැඩි විය හැක
- එම කාලයේ උදව්වක් ලබා ගැනීමේ අරමුණින් දරුවන් හදමින් දේපළ රැස් කරමින් ජීවිත කාලයම නොමැරී මැරේ. එම නිසා බොහෝ කර්මද රැස්වේ
- එහෙත් ඒකාන්ත වශයෙන් උදව්වක් ලැබේ යැයි ද බලාපොරොත්තු විය නොහැක
- එම කාලයේ යම් උදව්වක් ලැබුණත්, මරණින් මතු, එම සිදු වූ කර්මවලට සතර අපාය උරුම වුවහොත්, කිසිවෙකුට උදව්වක් කිරීමට ද නොහැකිය
- සම්ප්‍රයුක්ත වශයෙන් සිදුවිය ඇත්තේ මහත් වූ අලාභයකි
- ඇත්ත වශයෙන්ම උදව්ව ලැබිය යුත්තේ ඔත්පලව සිටින කාලයට නොව, මරණ මංචකයේ, සසර ගමන තීරණය කරන, චුති සිත පිහිටවීමටය
- එයට එකම උදව්ව වන්නේ ප්‍රගුණ කළ ධර්මයන් ය.
- තමන්ට යම් විවේකයක් ලැබෙන්නේ නම් එය ධර්මය වෙනුවෙන්ම යෙදවිය යුතුය
- දරුවන් හැදීම, දේපල රැස්කිරීම වැනි වැලි මාලිගා වෙනුවට ද තව තවත් ධර්මයන් ම ප්‍රගුණ කළ හැකි නම් එය මහත්ඵල මහත් ආනිසංසය...
145. මුලාව යනු කුමක්ද?
- නැත යනු මුලාවයි. ඇත යනු මුලාවයි
- නැත නම්, පෙර ඇත හෝ පසු ඇත යන ලෙස ඇත බව කියැවේ
- ඇත නම්, පෙර නැත හෝ පසු නැත යන ලෙස නැති බව කියැවේ
- ඇත නැත යන්න සංක්ෂිප්ත වූ අටලෝ දහමයි. ද්වයතාවය යනු ද මෙයයි
- පඹයෙකුට පුද්ගලයෙක් යැයි රැවටී ඇතිවිට ඒ ගැහැණියෙක්ද පිරිමියෙක්ද යන ප්‍රශ්නයක් ඇත්නම් එය මුලාව නිසා සිදුවූවකි
- පඹයෙක් බව සැකහැර දැනගත් විට පිළිතුරු අපේක්ෂාව වෙනුවට ප්‍රශ්නය නිරෝධ වේ
- සත්ව පුද්ගලභාවය ඇත නැත යන මුලාව ප්‍රබලම මුලාවයි
- හේතූන් අනුව ඇත නැත ලෙස ඇතිවන සත්ව පුද්ගල දෘෂ්ටිය ධර්මතාවයක් වන අතර එහි ප්‍රත්‍යක්ෂ අවබෝධය සක්කාය දෘෂ්ටිය සිඳී යෑමයි
- බිඳුණු සක්කාය දෘෂ්ටිය ඇති විට අනෙක් සංයෝජනවල පැවැත්මක් නැත. ඒකාන්තයෙන් පිරිනිවෙනු ඇත
144. පෝෂණය
- ගස නැමැති ධර්මතාවය බොහෝ ශක්තිමත්ය. අපට ගසක් ලෙස බාහිරින් අලංකාරව පෙනුනද එහි අභ්‍යන්තරයේ පෝෂණය වෙනුවෙන් සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් ඇත
- කුඩා ඒකක වන මල්, ඵල, පත්‍ර ආදියේද වෙන වෙනම එහි පෝෂණය සඳහා වූ ධර්මතාවයන් ක්‍රියාත්මක වේ
- බාහිර වූ හිරු එළිය, වාතය, පොළව ආදී හේතුන් ද පෝෂකයන්ය
- ගසෙහි පැවැත්ම බිඳීමට නම් මේවා පිළිබඳ හොඳ අධ්‍යයනයක් තිබිය යුතුය. ගසෙහි පැවැත්ම බිඳීමට අතු කැපීම, කොළ, ගෙඩි, මල් කැඩීම ආදියෙන් ඇති පලක් නැත
- මනුස්ස ආදී ශරීරයද එලෙසමය. බාහිරින් මනුස්සයෙක් ලෙස පෙනුනද අභ්‍යන්තරයේ ශරීරය පෝෂණය වෙනුවෙන් ද විඤ්ඤාණය පෝෂණය වෙනුවෙන් ද සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් පවතී
- විඤ්ඤාණයෙහි පැවැත්ම බිඳීමට විඤ්ඤාණය පිළිබඳ හොඳ අධ්‍යයනයක් තිබිය යුතුය. මෙයට පෝෂණය සපයන ප්‍රධාන සැපයුම් මාර්ගය සොයා ගත යුතුය
- දානය දීම, සිල් රැකීම ආදිය ශ්‍රේෂ්ඨ වූවත්, අතු කැපීමක් වැනිය
- මෙහිදී විඤ්ඤාණය පෝෂණය කරන ප්‍රධානතම හේතුව වූ මුලාව මුලින් උපුටා දැමිය යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
143. අමිල වූ මිල
- වාතාශ්‍රය, ජලය, ආහාරපාන, සිසිලස, උණුසුම ආදී සියලු බාහිර සම්පත් ඇත්තේ අමිලවය, මිලකින් තොරවය. යම් යම් හේතුඵලයන්ට යටත්වය
- නමුත් මෙම සම්පත් වලට නොයෙකුත් වටිනාකම් ආදිය ආදේශ කිරීම මුලාව නිසා සිදුවූවකි
- මෙම වටිනාකම් තීරණයද නිරපේක්ෂ ලෙස නොව, තමන්ට ඒවායේ ඇති වටිනාකම අනුව තීරණය වී ඇත
- එහි දිගුවක් ලෙස නොයෙකුත් රාමුවලට කොටුවීමට සිදුවේ
- ආදීනව ලෙස ඒවා තුළ හික්මීමට මහත් පරිශ්‍රමයක්, දුකක්, පීඩාවක් දැරීමට සත්වයාට සිදුවී තිබේ. කර්මයන් බලවත් වී ජාති, ජරා, ව්‍යාධි, මරණ ආදිය උරුම වේ
- මුලාවන් අතර ප්‍රබලම මුලාව වන්නේ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් ලෙස මුලාවීමයි. සත්ව පුද්ගල භාවය නිරෝධ වූ විට ඉහත සඳහන් සියලු ම දෘෂ්ටීන් නිරෝධ වනු ඇත. සියල්ල සුවපත් වනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය...
142. කවලම් කිරීම
- මානසික පරීක්ෂණය: භාජනයක ඇති සීනි හොඳින් කවලම් කර නිරීක්ෂණය කළ විට නැවත ඇත්තේ සීනිය. පෙර පසු සමානය. එය පිළිගත හැකි කාරණයකි
- පෘතුවිය බෙලෙන්ඩරයකට දමා හොඳින් කවලම් කරගත්විට ප්‍රතිඵලය දූවිලි ස්වභාවයකි
- කවලම් කිරීමට පෙර තිබූ ගහකොළ, සත්වයන්, භෞතික වස්තුන් ආදී කිසිවක් නිරීක්ෂණය නොවේ
- පෙර පසු අසමානය. ගම්‍ය වන්නේ ලෝකය පිළිබඳ දැන සිටි ආකාරයේ යම් වරද සහගත බවක් ඇති බවය
- මනුස්සයෙක් සම්බන්ධවද පරීක්ෂණය සිදු කළ විට පෙර පසු නොගැලපීමක් ඇත
- පෙර දැන සිටි විදිය පසුවද එලෙසම නම් එය යම් ප්‍රමාණයකට පිළිගත හැක
- නමුත් ලෝකය සම්බන්ධව මනුස්සයන් ආදීන් සම්බන්ධව ලැබෙන ඉහත ප්‍රතිඵල අනුව නිගමනය වන්නේ එළිපිටම මුලාවක් පවතින බවය. විදර්ශනාව පිණිසය
141. බාහිරය
- මම යන්න පැවසීමට නමි මම නොවන අනෙකක්ද තිබිය යුතුය. නොමැති නම් මම යන්නත් පැනවිය නොහැක
- මගේ යන්න පැවසීමට නම්, මගේ වන දෙයක් ද බාහිර පැවතිය යුතුය. මගේ වන දෙයක් නොතිබේ නම් මගේ යන්නත් පැනවිය නොහැක
- මගේ පාලනයේ ඇත යන්න පැවසීමට නම් පාලනයට නතු වූ දෙයක් බාහිර පැවතිය යුතුය
- එනම් මෙම සියළුම දෘෂ්ටීන් බාහිරයට සාපේක්ෂව සකස් වේ. බාහිරයක් නොතිබේ නම් මම, මගේ, මගේ පාලනයේ ඇත නැත ආදී සක්කාය දෘෂ්ටිය පැනවෙන්නේ නැත
- එනම් බාහිරය හේතුවෙන් අභ්‍යන්තරය පැනවේ. එසේම අභ්‍යන්තරය හේතුවෙන් බාහිරය පැනවේ
- අන් ආකාරයෙන් අභ්‍යන්තරයෙන් තොර බාහිරයක් නැත. බාහිරයෙන් තොර අභ්‍යන්තරයක්ද නැත
- අභ්‍යන්තරය බාහිරය යනු මුලාව හේතුවෙන් හටගත් දෘෂ්ටීන් පමණි. විදර්ශනා කර වහ වහා දුරු කළ යුතුය
140. උපාය දන්නා අපායේ නොවැටේ
- සාදන ලද ගෙයක ජීවත් වීම, ගෙය පවතිනතුරුය
- නමුත් නැවත ගෙයක් සාදා ගැනීම ගෙයක් තිබූ පමණකින් කළ නොහැක
- ඒ සඳහා අමුද්‍රව්‍ය මෙන්ම එම හැකියාව ඇති පිරිසක්ද උපකරණද ඉඩමක්ද අවශ්‍යය. එම හේතූන් නැති විට නැවත ගෙයක් සෑදීමක් අපේක්ෂා කළ නොහැක
- පරිගණකයක මෘදුකාංගයක් ස්ථාපනය සඳහා සෙටප් ෆයිල් එකක් අවශ්‍ය වීම තවත් උදාහරණයකි. සෙටප් ෆයිල් එක විනාශ කළ විට නැවත එම මෘදුකාංගය ස්ථාපිත කළ නොහැක
- රහතන් වහන්සේ ද එලෙසය. අතීත විපාකයට සකස් වූ ශරීරය වැය වනතුරු ජීවත්වීම කල හැක. නමුත් නැවත ඉපදීමකට අදාළ හේතූන් නිරෝධ වී ඇත. එම නිසා නැවත උප්පත්තියක් නැත
- අපගේ පැවැත්ම සිදු වන්නේද නැවත ඉපදීමේ හැකියාව ඇතිවන්නේද එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් තුළමය
- අද්භූත ආශ්චර්යය ලෙස නැවත ඉපදෙන්නේ නැත. සිහිය කමටහන් ආදී උපායන් පාවිච්චි කරන්නේ නම් අපායෙන් මිදිය හැකි අතර තවදුරටත් දියුණු කරන විට නැවත ඉපදීමක් ද සිදු නොවනු ඇත
139. දුබලතාවය
- ඇස යනු ඉතාම දුර්වල ඉන්ද්‍රියකි.එයින් ඇත්ත නොපෙන්වයි. ගහ කොළ සතා සීපාවා ආදී ලෙස පෙනෙන්නේ ඒ නිසාය
- පෙනෙන දේ ඇසේ විභේදන ශක්තියට සාපේක්ෂකය.
- උදාහරණයක් ලෙස ඇසට අන්වීක්ෂයක් මෙන් ඉතා විශාල විභේදන හැකියාවක් ඇත්නම් රූපයන්, රූපයන් ලෙස හඳුනා ගන්නේ නැත. සියලු දේ අංශුමය ස්වරූපයෙන් දිස්වනු ඇත.
- තවදුරටත් ඇසේ විභේදන හැකියාව ඇත්නම් අංශු වෙනුවට ශුද්ධාෂ්ටකය ආදී ධාතුමය ස්වරූපයෙන්ම පෙනෙනු ඇත
- තණ්හාව දුරු වී පසේ බුද්ධත්වය ආදී ලෙස සසරෙන් මිදී යෑම අපේක්ෂා කළ හැක. අනෙක් ඉන්ද්‍රියන් සම්බන්ධවද මෙලෙසමය
- අපගේ ඉන්ද්‍රියන් ඉතා දුර්වලය. එම දුර්වල ඉන්ද්‍රියන්ට ගෝචර වන දෑ සත්‍ය යැයි මුලාවීම සසර යෑමට ප්‍රධානතම කාරණයයි
138. ටාගට්
- ඉපදුන දා සිට දනගෑම, බහතේරීම, ළදරු පාසල්, පාසැල්, ශිෂ්‍යත්ව, ඕලවල් ආදී ලෙස අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා ටාගට් පවතී
- පසුව රැකියාව, විවාහය, පළමු දරුවා, දෙවන දරුවා, වත්කම්, වාහන ආදී ලෙස ද ටාගට් පවතී
- අවසානයේ දරුවන්ගේ විවාහය, දරුවන්ගේ දරුවන් බලා ගැනීම, ලෙඩ රෝග සුව කර ගැනීම ආදී ලෙස ද ටාගට් පවතී. අවසානයේ ලෙඩ දුක් විඳ මරුමුවට පත්වේ
- කිසි දිනෙක ටාගට් ඉවර වන්නේ නැත. ටාගට් යනු වළාකුලු වැනිය. ළඟට යන විට එහි එවැන්නක් නොමැත. ඉදිරියෙන් වෙනත් වලාකුලක් වෙනත් ස්වරූපයකින් දිස්වේ. කෙළවරක් නොමැත
- අවසානයේ ඉතිරි වන්නේ වෙහෙස, මහන්සිය, කනස්සල්ල, පසුතැවිල්ල ආදිය පමණි
- ස්වාමියා, බිරිඳ, දරුවන්, දෙමාපියන්, ඥාතීන්, හිතවතුන් ආදීන් හිස මුදුනේ තබා කටයුතු කළ ද එහි එවැන්නක්ද නොමැත
- විදර්ශනා කළ යුතුය. මස් ඇටකටු ආදී අසූචියම මිස වෙන කිසිවක් එතන නොමැත
- අවසානයේ සියල්ල මානසික වූ මුලාවක් බව ද වැටහෙනු ඇත. විරාගය නොඇල්ම ආදී ධර්මයන් ස්පර්ශ කොට නිවී සැනසී යනු ඇත
137. විදර්ශනාවට යමක්
- මම යන්නක් පැනවීම නිශ්චිත පරිමාවක්, ස්කන්ධයක්, උෂ්ණත්වයක් ආදිය වත් ඇත්නම් සලකා බැලිය හැක
- අතීතයේ ද නොතිබෙන අනාගතයේ ද නොතිබෙන යමක් වර්තමානයේ තිබීමක් විශ්වාස කළ නොහැක
- ඉතා සංවේදී තරාදියකින් මනිනු ලැබුවේ නම් ශරීරයේ බර ක්ෂණයක් පාසා වෙනස්වෙයි. හුස්ම ගැනීමේදී බර වැඩිවේ. හුස්ම පිට කිරීමේදී බර අඩුවේ
- එලෙසම උෂ්ණත්වය, පරිමාව, හැඩය ආදිය ද ක්ෂණයක් පාසා වෙනස් වෙයි
- ශරීර අභ්‍යන්තරයේ ඇති කොටස් බාහිරයටද බාහිරේ ඇති කොටස් අභ්‍යන්තරයට ද වේගයෙන් හුවමාරුවේ
- මම පරිහරණය, උදාහරණයක් ලෙස අත දරුවෙකුට ගුවන්යානයක පාලක මැදිරිය ලබා දුන්නා සේය
- ඉර පායන බව දැන ගත හැකිය. නමුත් දැනගත් පමණකින් එහි අයිතිය අප සතු නොවේ
- එලෙසම සිතිවිල්ලක් ද ඇතිවන බව පමණක් දැනගත හැකිය. දැනගත් පමණකින් සිතිවිල්ලේ අයිතිය අප සතු නොවේ
136. ඔන්චිල්ලාව
- ගැටගැසීමක්, ඇදීමේ බලයක් ද ආදි හේතු ඇති විට දෙපසට පැද්දීමක් සිදුවේ. ඔන්චිල්ලාව තුළ සිදුකරන ක්‍රියාකාරකම අනුව පැද්දීම අඩු වැඩිවීම තීරණය වේ
- ඒ දෙසට පැද්දෙන්නේ මේ දෙසට පැමිණීම සඳහාය. මේ දෙසට පැද්දෙන්නේ ඒ දෙසට පැමිණීම සඳහාය
- ද්වේශය, පළිගැනීම ආදී දෘෂ්ටියක් එහි නොයෙදෙන අතර පවතින්නේ හේතුඵල ක්‍රියාවක්ය. ගැටගැසීම ආදී හේතු නිසා ඇති වන පැද්දීම ගැට ගැසීම නැතිවන විට නැතිවන්නේය. හේතු නිරෝධ වන විට පැද්දීමක් පැනවෙන්නේ නැත
- සිත නැමැති ධර්මතාවය ද එසේමය. මෝහය ඇති විට අටලෝ දහම තුළ දෙපසට පැද්දීම සිදුවේ
- හඬා දොඩා ප්‍රාර්ථනා සිදුකර මෙයින් මිදිය නොහැක. අනුකම්පාව, සමාව, ආදරය, ආදී ධර්මතා යෙදෙන්නේ මානය සක්කාය දෘෂ්ටිය නැමති රාමුව තුළය. එම නිසා කිසිම සමාවක් ලැබෙන්නේ ද නැත
- මෝහය නැමැති හේතුව නිවැරදි වන්නේ කවදාද ඒතාක් මෙම පැද්දීම සිදුවේ. එම නිසා මෝහය මුලාව දුරු කිරීමට ම උත්සාහවත් විය යුතුය
135. සුතමය ඥානය
- නිවන් මාර්ගය සඳහා සුතමය ඥානය අනිවාර්ය වූ සාධකයකි
- මානසික පරීක්ෂණය: එක සමාන, විවෘත කිරීමට අපහසු හිස් පෙට්ටි අනන්ත ප්‍රමාණයක් සලකන්න
- නිවන් මගෙහි යතුර එක් පෙට්ටියක ඇතැයි ද, එක් පෙට්ටියක් විවෘත කිරීමට අවුරුදු ගණනාවක් හෝ ජීවිත කාලයම යන්නේ යයිද සලකන්න
- කාලය, වීරිය, උපක්‍රම ආදිය කොපමණ යෙදුවත් යතුර ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඉතා දුර්ලභය
- යම් උත්තම පුද්ගලයෙකු ඇඟිල්ල දිගු කර අසවල් පෙට්ටියේ යතුර ඇතැයි ඒකාන්තයෙන් පවසන්නේ නම්, එය වචන කිහිපයක් පමණක් වුවද එහි වටිනාකම කෙසේ නම් ප්‍රමාණ කළ හැකිද?
- තථාගතයන් වහන්සේ නොයෙකුත් විමුක්ති මාර්ග අතුරින් අසවල් දෙය ඒකාන්ත විමුක්තිය ලෙසද, එය අසවල් මාර්ගයෙන් ලැබෙන්නේ යයිද පැවසීමත් එලෙසමය
- එම ධර්මයන් දැනගැනීම සුතමය ඥානය වේ. එක් ධර්ම කරුණක් වුවද එහි සාර අසංඛ්‍යය කල්ප ලක්ෂයක පාරමිතා ශක්තියම ගැබ්ව පවතී. වටිනාකම වචන වලින් ප්‍රමාණ කළ නොහැක
134. සසර ජීවිතය
- තවත් රාත්‍රියක් ද අවසාන විය..
- සංසාරය බොහෝ දුක ලෙස අප අසා ඇත. නමුත් එය අපට වචනයක් පමණ
- එම දුක කුමක්දැයි අපට තවම වැටහී නැත. සසර පුරා දුකම විඳ හිත හිරිවැටී ඇත
- ඇත්තෙන්ම සංසාරය දුකය. කිසිම සමාවක් නොමැත. සියලු උප්පත්ති භූමි සැකසී ඇත්තේ දුක් විඳීමටය
- දුක්ඛයන් වටහා ගත යුත්තේ දැන් මේ මොහොතේය. එවිට දුක නිමා කළ හැක, නොමැති නම් නොබෝ කලකින් එම දුක විස්තරාත්මක ලෙස විඳීමට සිදුවනු ඇත
- මනුස්ස ජීවිතය අහිමිවූ පසු දුක වටහාගෙන ඇති පලක් නැත. නැවත නැවතත් හිරි වැටුණු හිතට, හිරි ඇරෙනතුරු පහදා දිය යුතුය
- බොහෝ සංවේදී විය යුතුය. සංසාර ගමන පහසුවෙන් නිමා කළ හැක්කේ බුද්ධකාලයක ලැබූ මනුස්ස ජීවිතයකිනි...
- මේ තත්පරයෙන් තත්පරය ගෙවෙන්නේ ඔබට එසේ ලැබුණු තවත් වටිනා මනුස්ස ජීවිතයකි.
133. මාරයාගේ ඊහිස
- මාරයාගේ දුන්නේ ඊ හිසේ ඇත්තේ උලක් නොව මලක්ය
- මලක් ලෙස සිතා පපුව දුන් විට ඊ හිස පපුව පසාරු කරගෙන යන්නේය. බොහෝ වේදනාවට දුකට පත්වන්නේය
- කාම සම්පත්තීන් ලබා ගැනීමට පෙර, අපටද එය සැපයැයි ද සුන්දර යැයිද පෙනේ
- නමුත් ලබාගත් පසු ඒ අනුබද්ධයෙන් බොහෝ දුක් විඳීමට සිදුවේ. බොහෝ විට තම මනුස්ස ආයුෂයම මේ ආදී දුක් නඩත්තුව සඳහා වැය වේ
- ඇත්තෙන්ම මලක් සංඥාවෙන් පැමිණෙන්නේ තියුණු උලක්ය
- උදාහරණයක් ලෙස ප්‍රේමවන්තයන්ගේ සියදිවි නසා ගැනීම් සෑම කාලයෙම සිදුවන දෙයකි
- එනම් එම සම්බන්ධය පටන් ගැනීමම ඔවුන්ගේ විනාශය සඳහාම සිදුවූවකි. මලක් ලෙස පැමිණි උලකි
- බොහෝ කාමයන් සම්බන්ධයෙන් මෙලෙසමය. අවසානයේ කෙළවර වන්නේ දුකකින්ය
- එනම් ඇත්තේ සැප දේ දුක ලෙස ද දුක දේ සැප ලෙසද පෙනෙන සංඥා විපල්ලාසයකි. විදර්ශනාව පිණිසය
132. ප්‍රාණඝාත කර්ම විපාක
- කර්ම විපාක, ප්‍ර‍තිසන්ධි විපාක ප්‍ර‍වෘත්ති විපාක වශයෙන් දෙ වැදෑරුම් වේ
- කුශලාකුශල කර්මයෝ මරණාසන්නයේ දී එළඹ සිටි සත්ත්වයා සුගති දුර්ගතිවලට පමුණුවති. එය කර්මයන්ගේ ප්‍ර‍තිසන්ධි විපාකය ය
- වරක් ප්‍ර‍තිසන්ධිය ගෙන දුන්නා වූ ද දුබල බැවින් ප්‍ර‍තිසන්ධියක් ඇති කිරීමට අපොහොසත් වූ ද කර්මය භවයෙහි උපන් සත්ත්වයාහට වරින් වර සැප දුක් ගෙන දෙන්නේ ය. ඒ සැප දුක් කර්මයේ ප්‍ර‍වෘත්ති විපාකයෝ ය
- ප්‍රාණඝාත කර්ම ප්‍ර‍තිසන්ධි විපාක දීම් වශයෙන් කර්මය කළ තැනැත්තා නරකයෙහි ද උපදවයි. ප්‍රේත යෝනියෙහි ද උපදවයි. තිරිසන් යෝනියෙහි ද උපදවයි
- ප්‍ර‍වෘත්ති විපාක වශයෙන් උපන් සත්ත්වයා හට රෝගාදි අන්තරායයන් ඇති කරයි. එබැවින් ප්‍රාණඝාත කර්මය කළවුනට අඩු ආයුෂයෙන් මැරෙන්නට ද සිදුවේ
- තවද ප්‍රාණාතිපාත කර්මය කළ තැනැත්තා අන් කුශලයකින් සුගතියක උපන් කල්හි ද ඒ හේතුවෙන් අසම්පූර්ණ වූ අංග ප්‍ර‍ත්‍යංග ඇතියෙක් වේ
- උසින් මහතින් ඌන වූ ශරීර ඇත්තේ වේ. දුබල තැනැත්තේ වේ. නො මනා අවයව ඇතියෙක් වේ
- ලෝකයාට අප්‍රිය කෙනෙක් වේ. අශෝභන ශරීර ඇතියෙක් වේ. බිඳෙන පිරිස් ඇතියෙක් වේ
- නොයෙක් විට ශෝක කරන්නෙක් වේ. නිතර බියෙන් පෙළෙන්නෙක් වේ. අකාරණයෙහි ද බිය වන්නෙක් වෙයි. බොහෝ සතුරන් ඇත්තේ වේ. සතුරන් විසින් පෙළනු ලබන්නෙක් වේ. පරෝපක්‍ර‍මයෙන් මරණයට පැමිණෙන්නේ වෙයි. දැනගැනීම පිණිසය
131. චක්ෂු ප්‍ර‍සාදය
- රූපයන් දක්නා වූ චක්ෂුර් විඥානය උපදනා ස්ථානය වූ ඇස තුළ පිහිටි ඔපය චක්ෂු ප්‍ර‍සාදය ය
- ඇසේ කළු ඉංගිරියාව මැද තෙලක් මෙන් පැතිරී පිහිටා තිබේ
- ඒ ඔපයෙහි ඉදිරියෙහි රූපයන්ගේ ඡායා පහළ වූ කල්හි, දකින සිත වූ චක්ෂු විඥානය උපදී. එයට දැකීම යයි ද පෙනීම යයි ද කියනු ලැබේ
- චක්ෂු ප්‍ර‍සාදය පිහිටි ස්ථානයේ ප්රමාණය උකුණු හිසක් පමණ වන බව බොහෝ අභිධර්ම ග්‍ර‍න්ථවල දක්වා තිබේ
- පඨවි ධාතුවය, ආපෝ ධාතුවය, තේජෝ ධාතුවය, වායෝ ධාතුව යයි භූතරූප සතරෙකි
- භූත රූප සතර, වර්ණය, ගන්ධ, රස, ඕජා, ජීවිතේන්ද්‍රිය ය යන රූප නවය හා එක් ව චක්ඛුප්‍ර‍සාදය උපදී
- චක්ඛුප්‍ර‍සාදය සහිතව ඒ දශයක්ට චක්ඛුදසක කලාප යයි කියනු ලැබේ. ඉතිරි රූප නවයෙන් වෙන් ව චක්ඛුප්‍ර‍සාද රූපයට පමණක් නූපදිය හැකි ය
- චක්ඛු දසක කලාපය ඉතා කුඩා ය. උකුණු හිසක ප්‍ර‍මාණයෙහි දහස් ගණන් චක්ඛු දසක කලාප ඇත්තේය
- ඇසෙහි චක්ෂු දසක කලාප ක්ෂණ්‍යක් පාසා ම අලුතෙන් උපදී. ආයුෂය ගෙවූ කලාපයෝ නිරුද්ධ වෙති. පරණ කලාප නිරුද්ධ වීමෙන් වන අඩුවට ක්ෂණයක් පාසා ම චක්ඛු දසක කලාප උපදිති. දැන ගැනීම පිණිසය
130. ප්‍ර‍සාද රූප පස
- චක්ෂුඃ ප්‍ර‍සාදය, ශ්‍රෝත ප්‍ර‍සාදය, ඝ්‍රාණ ප්‍ර‍සාදය, ජිව්හා ප්‍ර‍සාදය, කාය ප්‍ර‍සාදය යි ප්‍ර‍සාද රූප පසෙකි
- ප්‍ර‍සාද යනු ඔපයට නමෙකි. කැඩ පත් ආදියෙහි අන්‍ය වස්තූන්ගේ ඡායාවන්ට ඇතුළු වී සිටීමට යෝග්‍ය ස්වභාවයක් ඇත්තේ ය. ඔපය යි කියනුයේ එයට ය
- සත්ත්ව ශරීරයන්හි ද රූපාදි ආරම්මණයන් ගේ ඡායා ප්‍රවේශ වීමට යෝග්‍ය වූ කර්මයෙන් හට ගත්තා වූ චක්ෂු විඥානාදීන්ට නිඃශ්‍ර‍ය වන්නා වූ ඔප පසක් ඇත්තේ ය
- ප්‍ර‍සාද රූපයෝ යයි කියනුයේ ඒ ඔප ගතිවලට ය. ඒවාට ඉන්ද්‍රිය යයි ද කියනු ලැබේ. මතකයේ තබා ගැනීමටය
129. නිවීම
- නිවීමේ අවශ්‍යතාවය ඇත්තේ ඇවිලීමක් ඇති විට ය.
- ගින්නක ඇවිලීමේ ස්වභාවය ගිනිදළු එකින් එක වැඩිවීමයි
- හටගත් ගින්නක පැවැත්මේ ස්වභාවය ගිනි දළු අඩුවීම වැඩිවීම ගිනි පුලිගු ලෙස පැවතීම නැවත ඇවිලීම ආදී ලෙසය
- ගින්නක ඇති හානිය වන්නේ ප්‍රධාන ලෙස පිච්චීමය
- එලෙසම සිත මුලාව මෝහය නැමැති ගිනිපුළිඟු ඇති විට ඇවිලීම සිදුවේ. ගිනි ගන්නා විට නැගෙන ගිනිදළු සිතිවිලිය. මෝහය නැමැති ගිනිපිලිඟු ඇති බැවින් නැවත ඇවිලෙන්නේය
- ගින්නක පිච්චීම පිච්චුනා එපමණය. නමුත් මෙහිදී සිදුවන පිච්චීමේ හානිය ප්‍රමාණකල නොහැක. ගෑස්ටික්, ස්ට්‍රෙස්, කනස්සල්ල, පීඩාව සිත විසිරීම ආදිය දිට්ඨධම්මවේදනීයව ලැබෙන අතර කර්මයන්, කර්මපථයන් සකස් කරමින් අවසානයේ නොනිවෙන ගින්නක් බවට පත්වේ
- මෙහි තරම දන්නා අයෙක් කිසිසේත් සසරෙහි නොරැදෙන්නේය. හිසෙහි හටගත් ගින්න නිවන්නාසේ වීරිය වඩා වහ වහා සසරෙන් එතෙර වීමට කටයුතු කරන්නේය.
128. මානය
- සත්ව පුද්ගල දෘෂ්ටිය මානයේ පදනම වේ. සසර ගත වැරදි වැටහීමක් හේතුවෙන්, උත්පත්තියෙන්ම, සත්වයෙක්/පුද්ගලයෙක් පැනවිය නොහැකි තැනක සත්වයේක්/පුද්ගලයෙක් ඇතැයි පනවා ගැනීම දුක ආදී සියල්ලටම ප්‍රධාන හේතුවයි
- මානයේ ඇති ප්‍රධාන හානිය වන්නේ මට උනා මම කළා ආදී ලෙස කර්මය බලගැන්වීමයි
- තවද දිට්ඨධම්ම ලෙස අටලෝ දහමින් සෙලවීම ඇති කරන සිතේ විසිරීම, කනස්සල්ල, පීඩාව, පසුතැවිල්ල, ඉච්ඡාභංගත්වය, ආදරය කරුණාව ආදී සියල්ලටම පදනම ද මෙයයි
- මුවා බොහෝ අහිංසක සතෙකි. නමුත් කාන්තාරයේ වතුර ඇතැයි යන වැරදි වැටහීම සිදුවූ පමණකින් බොහෝ දුකට සහ අවසානයේ මරුමුවට පවා පත්විය හැකිය
- එම නිසා සියලු අකුසලයන්ට වඩා මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය/වැරදි වැටහීම ප්‍රබල වේ
- එලෙසම මානය යන වැරදි වැටහීම නිසාම සත්වයා බොහෝ දුකට පත්වන අතර නිරයන්හි පවා උප්පත්තිය ලැබීමට හේතුවේ
- නිවන් මගේ පාදම වන සක්කාය දිට්ඨිය දුරුවීමද අති ප්‍රබල ක්ලේශයක් වන මානය තේරුම් ගැනීම නිසා සිදුවන්නකි
- මේ මානයට එරෙහිව අවි එසවිය යුතු අවස්ථාවයි. යුද්ධයට නැති අවිය මක් කරන්නද...? තමා තමාගෙන්ම විමසිය යුතු ප්‍රශ්නයයි
127. තෘප්තිමත්භාවය
- කොපමණ දේපළ, ධනය ආදිය ලැබුණත් සෑහීමට පත් නොවීම සිතේ ස්වභාවයයි
- ආහාර පාන, ඇඳුම් පැළඳුම් වලින්ද තෘප්තිමත් නොවන සිත තව තවත් රසවත් ගුණවත් ආහාර මෙන්ම විචිත්‍රවත් ඇඳුම් පැළඳුම් ද සොයයි
- නමුත් මීටර සීයක් නොපෙනෙන ඇස ගැන තෘප්තිමත්ය. සීමා සහිත කනෙහි ශ්‍රවණය ගැන තෘප්තිමත්ය
- කය කොපමණ පීඩා ගෙන දුන්නත් ඒ පිළිබඳ අරගල කරන්නේ නැත. හිස කැරකිය හැකි සීමාව මදියැයි චෝදනා කරන්නේ නැත
- ඒ වෙනුවට, තම රූපය ලස්සන යයි ද හැකියාවන් බොහෝ ඇතැයි ද ආඩම්බරය මිශ්‍ර තෘප්තිමත්භාවය ඇත
- අරගල කළ යුත්තේ රට රාජ්‍ය ආදි බාහිරය පිළිබඳව නොව, අසූචි පිටවන ශරීරය පිළිබඳවයි, සිතෙහි අසංවර භාවය පිළිබඳවයි, වේදනා ගෙන දෙන කය පිළිබඳවයි, අනවසරයෙන් සිතට පැමිණෙන සිතිවිලි ආදිය පිළිබඳවයි
- අප මෙපමණකල් සටන් කර ඇත්තේ කයෙහි දුර්වලතාවයන්ට එරෙහිව නොව, දුර්වලතාවයෙන් හෙබි සිත, කය නඩත්තු කිරීමටය
- සටන දිගටම කළ යුතුය, නමුත් සිතට එරෙහිවය. විදර්ශනාව පිණිසය
126. ලිඳට පැනීම
- ඉච්ඡාභංගත්වය හෝ යම් හේතුවකට ළිඳට පැනීම වැන්නක් තනිව කළ හැකිය
- නමුත් එයින් ගොඩ ඒම සඳහා බොහෝ විට බාහිර කෙනෙක් හෝ පිරිසකගේ සහය අවශ්‍ය වේ. එසේ නොමැති විට විනාශයට පත්වේ
- එදිනෙදා කටයුතුවල ලිඳට නොපැන ළිඳට පනින අවස්ථා එමටය. එම අනුවණ ක්‍රියාවන්ට ගතවන්නේ කුඩා කාලයක්ය. නමුත් තමා පමණක් නොව බාහිර පිරිසද සමාජය ද බොහෝ කාලයක් පීඩාවට පත්වනු ඇත
- ලෞකික ජීවිතය යනු තවත් එක්තරා ළිඳකි. ළිඳේ විෂ්කම්භය සැරිසැරිය හැකි සීමාවයි. බැඳීම් ළිඳේ ගැඹුරයි
- ගතවන සෑම මොහොතකම දිවි රැක ගැනීම සඳහා ප්‍රශ්න නමැති ලිං ජලය සමග පොරබැදිය යුතුය. ඉදින් ගොඩ ඒම සඳහා උපක්‍රම යෙදීමට කාලයක් නොමැත. බොහෝ පිරිස් ලිංවල උදේ සිට රෑ වනතුරු ජබුන් ගසන්නේ ගොඩ ඒමට අපහසු බැවිනි. ළිඳ තුළම මරුමුවට පත්වේ. නැතහොත් නිවැරදි කිරීමට විශාල කාලයක් සහ බොහෝ පිරිසකගේ සහයක් ද අවශ්‍ය වේ
- තවද මෝහය ලෙස හඳුන්වන, ලෝකයේ යථාර්ථය වැරදියට තේරුම් ගැනීම හේතුවෙන් සසර ගමන් කිරීම මහත් වූ අසරණභාවයකි
- මෙහිදී අප මෙන්ම අප නිසා ලෝකයාද බොහෝ අපහසුතාවයට, දුකට පත් විය
- මේ ආදී සියලුම දුක්ඛයන්ට එකම පිළිසරණය වන්නේ උතුම් වූ බුද්ධ ශාසනයක් පමණි
- සියල්ල නිවැරදි කිරීමේ දුර්ලභ අවස්ථාව එළඹ ඇත. අප්‍රමාදීව කටයුතු කරන්න
125. ධාතු වන්දනාව සහ සිත පිහිටවීම
- ධර්මය අග්‍රය. ශ්‍රේෂ්ඨය. කිසිවකට නොදෙවෙනිය
- ධර්මය ස්පර්ශ වූ බැවින් තථාගතයන් වහන්සේගේ ශරීරය, පරිහරණය කළ දෑ මෙන්ම දහඩිය පවා ධාතු බවට පත්විය
- ධාතු වන්දනාව ශ්‍රද්ධාව ආදී ලෙස නිවන් මගට හේතුවක් වුවත් අග්‍ර ඵලය නොවන්නේය
- ධාතු සරණ යෑම එක් කාමයක් අත්හැර තවත් කාමයක් පසුපස යෑමක් විය හැක. එක්තරා මුලාවක්ද විය හැක
- අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම ආදී ලෙස ධාතු තුළින්ද ධර්මයන් මතුකර නිවන් මග විවෘත කර ගැනීම නුවණැතිය
- නිවනට හේතු සම්පත් නොමැති විට, දිව්‍ය ලෝක ආදියෙහි සිත පිහිටුවීම විකල්පයකි. නැතහොත් එය ප්‍රමාදයට හේතුවක් වනු ඇත
- දිව්‍ය ලෝක තුළ ඇත්තේද කාමයන්ය. මනුස්ස ලෝකය තුළ වූ කාමය අතහැර, සීලය ආදිය ආරක්ෂා කර, ඊට වඩා වැඩි දිව්‍ය වූ කාමයක් පැතීම මෝහ සහගත ක්‍රියාවකි
- කිසිම භවයක් වර්ණනා නොකළ තථාගතයන් වහන්සේගේ මග පෙන්වීම නිර්වාණයම සඳහාය...විදර්ශනාව පිණිසය
124. වන්දා
- වන්දා යනු පරිසරයට අනුවර්තනය වෙමින් ළඟට එන ගොදුරු ඩැහැගන්නා සතෙකි
- අවශ්‍ය විටෙක, තම ශරීර ප්රමාණය මෙන් බොහෝ ගුණයක් වන සතෙක් වුවද පහසුවෙන් මරා දමයි
- එලෙසම ක්ලේශයන් මෝහය තුළ සැඟවෙමින් අවශ්‍ය විට මතුවීම සිදුවේ. ක්ලේශයන් කුඩා වුවද සිදු කරන හානිය බොහෝය
- ක්ලේශයන් සිත තුළ පවතින්නේ වෙනත් වෙනත් ලේබල් ගසාගෙනය. වෙස් වලාගෙනය
- කුඩා ක්ලේශයක් වුවද ඉතා විශාල ලෙස සලකා වහ වහා දුරු කළ යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
123. දුඃඛ ලක්ෂණය
- ඉපැදීම් බිඳීම් දෙකින් නිරතුරුව ඇතිවන පීඩාව, බිය විය යුතු බව, බිය ගෙන දෙන බව, දුඃඛ උත්පත්තිස්ථාන හිමිවන බව ද දුඃඛ වූ ලක්ෂණයි
- මහ වැසි වසින විට විලක නැඟෙන දිය බුබුළු බිඳී බිඳී යන්නාක් මෙන් ද, රත් වූ කබලෙක අබ පුපුරන්නාක් මෙන් ද, මේ ශරීරයෙහි කෝටි ගණන් රූප කලාපයේ නිරන්තරයෙන් ම බිඳි බිඳී යති. තමන් ඇලුම් කරන්නා වූ ඒ රූපයන් බිඳි බිදී යෑම සත්ත්වයා හට දුකෙකි
- බිඳෙන රූපයන් වෙනුවට නැවත නැවතත් අලුත් රූප උපදවා ගත යුතුය. එ බැවින් බිඳී ගිය නොයෙක් වර්ග වලට අයත් රූපයන් නැවත උපදවා ගනු පිණිස නොයෙක් ආකාර ආහාර පාන ශරීරයට ඇතුළු කළ යුතු ය. බෙහෙත් සැපයිය යුතුය. ශීතල අධික වුවහොත් උණුසුම් කළ යුතුය. උෂ්ණය අධික වුවහොත් සිසිල් කළ යුතුය
- රූපයන් උපදවා ගනු පිණිස විඳින්නට වන්නා වූ ඒ දුක්, උපන් රූපයෝ නිත්‍ය නම් විඳින්නට නො වන්නේය. තවද ඉබේ ම රූපයෝ උපදින්නේ නම් ද විඳින්නට නො වන්නේය
- රූපය පිහිට කොට ගෙන වෙසෙන, තැනැත්තා විසින් සෑම කල්හි ම ඒ දුක් විඳිය යුතු ය
- බොහෝ දුක් දී පහළ වන්නා වූ රූපය සැණෙකින් බිඳෙයි. එය ද රූපය ආත්මය කොට සලකන සත්ත්වයා හට මහත් දුකෙකි
- මෙසේ ඉපැදීම් බිඳීම් දෙකින් රූප පෙළෙන බව රූප වල ඇති දුඃඛ ලක්ෂණයෙකි. රූපවල පමණක් නොව මෙම දුක්ඛ ලක්ෂණයෙන් සකල සංස්කාරයෝ ම, සංස්කාරයන් ආත්මය කොට ඇති, සංස්කාරයනට ඇලුම් කරන සත්ත්වයා නිරන්තරයෙන් පෙලෙන්නේය. විදර්ශනාව පිණිසය
122. අරමුණු සොයන සිත
- නිරය දුකෙහි ද හේතුව වන සිත නිරයට වඩා භයානකය
- සිතෙහි අරමුණක් ඇත. එය දුර්වල වන විට ප්‍රබල අනෙක් අරමුණකට මාරුවේ. මෙම සිද්ධිය උපතේ සිට මරණය දක්වාම සිදුවේ. කෙළවරක් නැත
- අරමුණුවල යම් රටාවන් ඇත. සිත දෙස බොහෝවෙලා බලා සිටීමේදී මේවා හඳුනාගත හැක (උදාහරණයක් ලෙස අයෙක් කොල්මන් කතාවක් පවසන විට අපටද අපගේ අත්දැකීමක් හෝ වෙනත් හොල්මන් කතාවක් මතක් වීම)
- අරමුණක ස්වභාවය දැනගැනීමය. දැනගැනීම සිතෙහි ඇතිවන සිතිවිල්ලක් පමණක් වන අතර එය සත්වයෙක්, පුද්ගලයෙක්, භෞතික වස්තුවක් නොවන අතර දැන ගැනීමක්ම පමණක් වේ
- එකම අරමුණ දැනගන්නා ආකාරය අනුව නිවන, දිව්‍ය ලෝක, බ්‍රහ්ම ලෝක මෙන්ම නිරය වුවද තීරණය විය හැක
- දන්නා අරමුණු අතර පමණක් අරමුණු මාරුවීම සිදුවේ. එනම් අරමුණු මාරුවීමේ පරාසය දන්නා ප්‍රමාණයයි. නොදැකපු නොදන්නා දේ පිළිබඳ අරමුණු ගැනීමක් සිදු නොවේ
- අරමුණුවල වෙනස් වෙන ස්වභාවය දුක්ඛ ස්වභාවය පාලනය කළ නොහැකි ස්වභාවය ආදී ලක්ෂණ මෙනෙහි කරන විට අරමුණුවල බැසීම වෙනුවට අරමුණු හඳුනාගැනීම සිදුකළ හැක
- කළ යුත්තක් ඇත. අරමුණක හඳුනාගත යුතුය. අරමුණ හඳුනා ගැනීමට සිහියක් අවශ්‍යවේ. උපක්‍රම භාවිතා කළ යුතුය. ඓයට තුඩු දුන් මුලාව සිතට පෙන්වා දිම කළ යුතුය. නැවත නැවත පුරුදු කළ යුතුය
121. ස්වංක්‍රීය යන්ත්‍රය
- ශරීරය යනු ස්වයංක්‍රීය අසූචි නිෂ්පාදන යන්ත්‍රයකි
- ආහාර ජලය ආදීය ඇතුල් කළ විට අසුචිය පිටවී යයි
- නව දොරින් නොයෙක් ප්‍රභේදයෙන් යුත් අසුචිය. නාසයෙන් සොටු, ඇසෙන් කබ, කනින් කනඳුරු, කටින් කෙළ සෙම වමනය, අධෝ මාර්ග වලින් මල සහ මුත්‍රාය
- සමස්ත ශරීරයෙන් ම පිටවන දහඩිය, තෙල, නියපොතු, ලොම් ආදී අසූචිය
- මෙම නොයෙකුත් අසුචි නිෂ්පාදන සඳහා ආහාර ජලය ආදීය ඇතුල් කිරීම, අදාළ ශරීරය නමැති යන්ත්‍රයෙන්ම ස්වයංව සිදු කරගනී
- කකුල් අතපය ආදිය ද ඉගෙනීම මතකය රැකියාව ලෙසද මෙම යන්ත්‍රයේ කොටසක් නිර්මාණය වී ඇත්තේ ඒ නිසාය
- තවද තවත් අසුචි නිෂ්පාදන යන්ත්‍ර ජනනය කිරීම සඳහාද මෙම යන්ත්‍රය තුළ පද්ධතියක් සකස්වී ඇත
- මෙම අසූචි නිෂ්පාදනය උත්පේරණය කිරීම සහ ස්ථායීතාවය සඳහා මෝහ මූලික ආදරය, කරුණාව, දයාව ආදී විශේෂාංග වලින්ද මේය සමන්විතය
- මේ අසූචිය සමග කුමන ගිවිසුම්ද? කිනම් ලස්සනක්ද? කිනම් ආශාවක් ද? කිනම් ලෝභයක් ද? විදර්ශනාව පිණිසය
120. පුස්තකාල දර්ශන
- කණ්නාඩියකින් දකින ප්‍රතිබිම්බයක ඇත්තේ ප්‍රතිබිම්බයේ ලක්ෂණ මිස වස්තුවේ ලක්ෂණ නොවේ
- එලෙසම අප ලෝකය සමඟ ගනුදෙනු කරන විට ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය යන දර්පනයන්ගෙන් ලැබෙන්නේ ප්‍රතිබිම්බයන් මිස වස්තූන් නොවේ (මෙතෙක් කල් භුක්ති විඳ ඇත්තේ ප්‍රතිබිම්බ මිස වස්තු නොවේ)
- එම ප්‍රතිබිම්බ අතීත දැනුමෙන් සහ මෝහයන් ද මිශ්‍රවී සත්වයන් පුද්ගලයන් වස්තූන් ලෙස මුලාවක් නිර්මාණය වී ඇත
- අප ගනුදෙනු කර ඇත්තේද, කරන්නේද මෙම මානසික වූ ප්‍රතිබිම්බ සමඟයි. නමුත් මනස විසින් මේවා බාහිර ඇතැයි ද පෙනෙන්නේ එම වස්තූන් ලෙස ද මුලාවක් රඟ දක්වයි
- නමුත් බාහිර පවතින්නේ වෙනත් ධර්මතාවයක්ය. තථාගත දේශනාවේ අභිධර්මය කොටස තුළ මේ පිළිබඳ දීර්ඝ විග්‍රහයක් ඇත
- ආලෝකය ඇති විට පමණක් පෙනීම සිදුවේ. සරල ලෙස ආලෝකය වස්තුව මත පතනය වී ඇස මත ප්‍රතිබිම්බයක් සෑදේ
- මනසට ග්‍රහණය වන්නේ එම ප්‍රතිබිම්බයයි. ආලෝකය නැති විට ප්‍රතිබිම්බයක් හට නොගනියි. එම නිසා පෙනීම හට නොගනියි
- පුද්ගලයන් වස්තූන් ලෙස ඇත්තේ මුලාවන්ය. ක්ලේශයන්ය. කෙලෙස් ගුලි ය. මේය එක්තරා විදර්ශනා මාර්ගයකි. කල්පනා කර බලන විට නොයෙකුත් වැටහීම් සිදුවනු ඇත
119. කැමැත්ත
- කැමැත්ත අකමැත්ත යනු ලෝක ධර්මතාවයක්ය. පුද්ගල අනන්‍ය, පුද්ගලයෙක් සතු දෙයක් නොවේ
- ධර්ම මාර්ගයේ යන සමහරෙකුට ධර්මයට ඇත්තේ අඩු කැමැත්තක්ය
- අදහස වන්නේ වෙන දෙයකට වැඩි කැමැත්තක් ඇති බවයි
- කැමැත්ත දුරු කිරීම පිණිස ඇති කැමැත්ත උතුම්ම කැමැත්තයි
- අකමැත්ත යනු තවත් කැමැත්තකි
- කැමැත්ත කැමැත්තක්ම මිස එය තමන්ට අයිති දෙයක් නොවේ. කැමැත්තට තුඩු දුන් හේතු නැතිවෙන විට කැමැත්ත නිරායාසයෙන් නැතිවී යනු ඇත
- කුඩා තරුණ මහළු ආදී ශරීරයන්ට සාපේක්ෂවද, ගැහැණු පිරිමි බව අනුවද, ස්ථානය අනුවද, කුසගිනි ඇති විට, නැති විට ආදී ලෙසද කැමැත්ත වෙනස් වේ. (බොහෝ විට පොදු වූ කැමැත්තන් පවතී)
- අදහස් වන්නේ කැමැත්ත පුද්ගල අනුබද්ධ නොවන බවයි. එය තම කැමැත්තක් නොව සැමදා ලොව පවතිනා වූ හේතුඵල ක්‍රියාවලියකි
- කැමැත්ත පැවැත්මට වූවකි. තම කැමැත්ත ලඝු වී ඇති ස්ථාන හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. එයට තුඩු දුන් හේතුන් සොයා දුරු කිරීම කළ යුතුය
118. වඩා ප්‍රබල හේතුව
- ලෞකික භූමිය තුළ සිදුවන ක්‍රියාවන් අර්ථ සහ අනර්ථ හෝ හොඳ නරක ලෙස වෙන් කෙරේ
- මෙය සත්ත්වයෙකුට පුද්ගලයකුට සාපේක්ෂක ධර්මයකි. එහි පදනම වන්නේ අදාළ සත්වයා පුද්ගලයාගේ සැපයයි
- නමුත් ලෝක ධර්මතාවයට අර්ථ අනර්ථ නැත. ඇත්තේ හේතුඵල පමණි. ඒ හේතුවට අදාළ ඒ ඵලය, මේ හේතුවට අදාළ මේ ඵලය ලෙස වේ
- එම නිසා ලෝක ධර්මතාවය තුළ ආදරය අනුකම්පාව දයාව සෙනෙහෙය වැනි දෑ නොයෙදේ
- හේතු සකස් වූ විට සත්වයා කොපමණ දුකකට පත්වුවද, ලොකු කුඩා භේදයකින් තොරව, කිසිම අනුකම්පාවකින් තොරව ඵලය ක්‍රියාත්මක වේ.
- එම නිසා ලෝක ධර්මතාවයට බිය විය යුතුය.
- අඹ ගෙඩිය යනු ඵලයකි. හේතුව වන්නේ අඹ ගසයි. ප්‍රබල වන්නේ අඹ ගෙඩිය නොව හේතුව වන අඹ ගසයි. අපගේ අවධානය යොමු විය යුත්තේ ඵලයට නොව වඩා භයානක හේතුවටය
- අවධාරණය කළ යුතු කරුණක් ඇත. නිරයේ දුක ඵලයකි. එයට හේතු සකස් කරන හේතුව නිරයට වඩා බිහිසුණුය....
117. කැටලොග්එක
- සිත මෙන්ම එහිම ජන්මයක් වන ශරීරය යනු බොහෝ සංකීර්ණ විෂයකි
- සියලුම නිරය ආදී දුක්ඛයන්ට හේතුව වන්නේ මේ පිළිබඳ නිවැරදි කියවීමක් නොමැති වීමයි
- ඔබ අප, සිත නැමැති නාඳුනන ධර්මතාවයට පැටලී බොහෝ කල්ය. සිත නැමැති ධර්මතාවය කිසිසේත් අපගේ යහපතට නොවන බව අවධාරණය කළ යුතුය
- මෙහි තතු දන්නා අයෙක් නිරෝධයම මිස වෙනත් කිසිවක් නොපතන්නේය
- කුඩා දරුවෙකු අන් වචනයට මුලාවී ගෝනි බිල්ලෙක් හෝ එවන් චරිතයක් සිතින් මවාගෙන එයට බිය වෙමින් තැති ගනිමින් ඇතිවන තත්ත්වය එහි තතු වැටහීම සමග නිරෝධ වන්නේය
- එලෙසම මුලාවෙන් සකස් වූ සිතෙහි තතු සිතටම වැටහීම සමග සිතද නිරෝධ වී යන්නේය
- මේ සඳහා සිතෙහි තතු දැනගැනීම අනිවාර්ය වේ. මේම ඉගැන්වීම සිදුවන්නේ බුද්ධ ශාසනයකින් පමණි
- බුදු දහම යනු සිතෙහි ඔරිජිනල් කැටලොග් එකයි. ඒමගින් සිත මෙන්ම එහි පැනවීම් වන උත්පත්ති භූමි මෙන්ම ශරීරයන්ද පරිපූර්ණ ලෙස ආවරණය වේ
- සිත පිළිබඳ ඉගැන්වීම ඉතා දුර්ලභය. තම සසර ගමන නැවතීමට සංවේදී විය යුතු මොහොත එළැඹ ඇත..
116. කඹ ඇදීම
- සසර ගත සත්ත්වයා කාම වස්තුන් සම්බන්ධ කඹ ඇදීමක නිරතවේ
- මාරයාගේ දිශාවේ කඹය ඇත්තේ අදින විට හිරවෙන ලෙසය. එක්තරා සීමාවකින් එහාට කිසිසේත් ඇඳිය නොහැක. අඳින විට සිදුවන්නේ පරාජය වීමය
- මෙම ක්‍රීඩාව කළ හැකි වෙනත් ආකාරයක් ඇත. කඹය අල්ලාගෙන, ඇදීම නොකළ යුතුය. සුදුසු ලෙස අතහැරීම සිදුකළ යුතුය
- ලැබුණු දෙයින් සෑහීමට පත් වීම. නොලැබුන දේ පිළිබඳ අරගල නොකිරීම. ඕනෑම මොහොතක මරණයට සූදානමින් සිටීම ආදිය එම ක්‍රීඩාව සිදුකරන ආකාරයයි
- ඉහත මානසික මට්ටම නොයෙකුත් ගුණ පුරුදු කිරීම, ප්‍රත්‍යක්ෂය ආදී කාරණා මත සිදුවේ
- ලැබී ඇත්තේ ලැබීමට තිබූ දේය. නොලැබී ඇත්තේ නොලැබීමට තිබූ දේය
- නොලැබීමට ඇති දේ ලැබෙන්නේ නැත. ලැබීමට ඇති නොලැබෙන්නේද නැත
- අසූ හාරදාහක් ධර්මස්කන්ධය යනු ලෝකය හා ගනුදෙනු කරන ක්‍රමවේදයයි. ලං කර ගන්නේ නැත. විසිකරන්නේද නැත. පරිහරණය නොකරන්නේ ද නැත. පරිහරණය කරන්නේද නැත
- මක්නිසාද අත්හැරීම යනු අවබෝධයක්ම මිස අත්හැරීමක් හෝ අල්ලා ගැනීමක් නොවන බැවිනි. විදර්ශනාව පිණිසය
115. සිත
- සිත විටෙක මළ ගෙයක් වැනිය. විටෙක කම්හලක් වැනිය. වැස්සක්, සොහොනක්, සිරකුටියක් වැනිය. නොයෙක් ප්‍රභේදයන්ගෙන් යුත් වෙනස්වීම් නුඹ සතුය
- දයාබර සිත, මා එය දකිමි. නමුත් නුබට කල හැකි දෙයක් නැත
- රැවටීම ඔබගේ කලාවයි. මුලා කිරීම ඔබගේ ස්වභාවයයි. බොරුව ඔබගේ අත්තිවාරමයි. ඔබේ ස්වාමියා මෝහයයි
- නුඹ මම යයි මෙතෙක් කල් රැවටී සිටියෙමි. නුඹ නිසා බොහෝ කල් අපායවල දුක් වින්දෙමි. නුඹ නිසා මා නොයෙක් වර හැඬූ කඳුළින් ගත කළෙමි. බොහෝ පීඩා වින්දෙමි
- අතීතයේ සැමදා ම නුබේ වහලෙක් වී වාසය කලෙමි. නුබ කී දේම කලෙමි. ඉල්ලු සියල්ලම ලබා දුනෙමි. නුඹට කිසිම කෙළෙහිගුණයක් නැත
- මේ මොහොතේ නම් නුබ අසරණය. නැවත නුඹට හිස එසවීමට ඉඩ නොතබමි
- නුඹට එරෙහිව බුද්ධ ධම්ම සංඝ ලෙස ප්‍රබල සේනාංක තුනක සහාය මා සතුව ඇත. නුඹගේ අවසානය නොබෝ කලකින් සිදුවනු ඇත
114. ශරීරය
- ශරීරය පිරී ඇත්තේ මළ මූත්‍ර සහ නොයෙකුත් අසුචියන්ගෙන් වන අතර වන අතර බරින් හාල්මිටියක්, දෙකක් තරම් වත් නොවන්නේය
- වැසිකිලි අවශ්‍යතාවය වත් කල් දමා ගැනීමේ, පාලකය කිරීමේ හැකියාවක් අප සතුව නැත
- නොයෙකුත් රෝග පීඩාවන් වැළඳෙන්නේ අපගේ කිසිදු අවසරයකින් තොරවය
- ශරීරයේ සම කෙස් ආදි ශරීර කොටස් නොදන්වාම ශරීරයෙන් ගැලවී වැටෙන්නේය
- සිතිවිලි ද නොදන්වා පැමිණෙන්නේය. නොදන්වා ම පිටවන්නේය
- ඉපදීම මරණය වුවද එම එලෙසමය, නොදන්වා නොසිතූ මොහොතක සිදුවන්නේය
- කෙසේ නම් මෙම කසල කුඩුම්බිය මම වන්නේද? මගේ වන්නේද? විදර්ශනාව පිණිසය.....
113. දුර්වලතාවය
- සොබා දහම තුළ පළමුවෙන් ගොදුරු වන්නේ දුර්වලයාය
- මානසික දුර්වලතාවය ඇත්තා පහසුවෙන් සසරේ ගොදුරක් බවට පත්වන්නේය. නිර්වාණය මගහැරෙන්නේය
- කායික දුර්වලතාවය මානසික දුර්වලතාවයේ ප්‍රතිඵලයකි
- සියලු දුක උරුම වන්නේද මානසිකව දුරුවරයාටය. මානසික පීඩාව, ආතතිය මෙන්ම අන් අයගේ වහලෙකු බවටද පත්වන්නේය. තවද මරණින් මතු සතර අපායවල ද උපදින්නේය
- මානසිකව ශක්තිමත් රහතුන් වහන්සේලාට මානසික පීඩාවක් නැත. උන්වහන්සේලාගේ බඩගින්න ආදී කායික පීඩාවද සමනය කරන්නේ අන් පිරිසක්ය
- උන්වහන්සේලා මේ ලෝකයෙහි සැපෙන්ම ජීවත්වී නිර්වාණ සැපයට ද ළඟාවේ
- මානසික ශක්තිය දිනෙන් දින වර්ධනය කළ යුතුය. සෘජුවිය යුතුය. දැඩි විය යුතුය
- මහා සුළඟින් අකම්පිතව සිටින ගල් පර්වතයක් සේ ශක්තිමත්ව වාසය කළ යුතුය. අටලෝ දහම තුළ අකම්පිත සිතක් ඇතිකර ගත යුතුය. වීරිය පිණිසය..
112. අසරණකම
- කාර්යබහුලකම, වැඩ අධිකකම, දේපොළ, වතුපිටි, ළමයින්, ලෝකය දෙස බලා සිටින අප තුළ අසරණකම ගැඹුරේ සැඟවී පවතිනු ඇත.
- තරුණ ජවයට, නිරෝගී කමට, හැකියාවට, රැකියාවට, ලස්සනට මුවා වී ද අසරණකම පවතිනු ඇත
- ආයුෂය අහිමිවන විට ලස්සන අහිමිවන විට හැකියාවන් අහිමිවන විට අසරණකම ක්‍රමානුකූලව ඉස්මතු වනු ඇත
- අහිමි වූ නිරෝගිකම කිසි දිනක නැවත පැමිණෙන්නේ නැත. සුන්දර අතීතය මතකයක් පමණක් වී ඇත. පෙර ළඟ සිට සැනසූ මව පියා ස්වාමිපුරුෂයා බිරිඳ කිසිවෙක් ගෙන් පිහිටක් නැත
- එවිට ඉකි ගසා ඇඬීමම මිස කල හැක්කක් නොමැත. මරණය එක් පසෙකින් අත වනනු ඇත. එක් පසෙකින් අතීතය මෙනෙහි වනු ඇත
- කළ අකුසලයන් විටින් විට මතකයට එන විට නොදැවී දැවෙනු ඇත
- අවදානම ඒකාන්තයෙන් පැමිණෙනු ඇත. සූදානමින් සිටින්න....
111. නිරය
- බුද්ධ දේශනාවේ සඳහන් නිරය යනු ඔබ අප දීර්ඝ කාලයක් අති විශාල දුකක් විඳි ස්ථානයකි
- නොදන්නාකම නිසා සිදුවන සුළු ක්‍රියාවක් වුවද නිරයට යාමට ප්‍රමාණවත්ය
- වද හිංසා පමුණුවන නිරය යනු වධකාගාරයකි
- බොහෝ දෙනෙකුගේ අදහස නිරය යනු දරුවන් නලවා ගැනීමට ගෙතු බොරුවක් ලෙසය. එහෙත් ඉර හඳ යම්සේ දිස් වේද එලෙසම නිරය සත්‍ය වේ
- නිරයේ දුක් හා සසඳන විට අපට ඇති ලොකුම දුකක් වුවද ඇල්පිනිති තුඩක් තරම්වත් නොවන්නේය
- අපට පැමිණෙන දුක්, මානසික තැවුල් ඉතා කුඩාය. නිරයෙහි දුක ඉතා විශාලය. අප තවම නිරයට වැටී නැත්තේය යැයි සිතමින් ඒම දුක්, මානසික පීඩාවන් යටපත් කළ යුතුය
- ඔබ අප සිටින්නේ සුන්දර ලෝකයක නම් නොවේ. කුඩා අතපසුවීමක් බොහෝ ආදීනව ගෙන දේ. සමාවක් අනුකම්පාවක් කිසිසේත් නොමැත
- නැවත නිරයට නොයෑම පිණිස කළයුත්ත කළ යුතුය. නොකළ යුත්ත නොකළ යුතුය
- නිරය දුක මෙනෙහි කරමින් ආතාපි වීරියෙන් මාර්ගය වඩා සසර ගමන අවසාන කළ යුතුය. සසර බිය ඉපදවීම පිණිසය...
110. බඩගින්න
- දිනපතා බඩගින්න ඇතිවන ශරීරයක් ඇත. එක් වතාවක් නොව කිහිප වතාවක් ලෙසද අඛණ්ඩව ජීවිත කාලය අවසන් වනතුරු ද මෙම මහත් වූ පීඩාව පවතී
- කිසිසේත් බඩගින්නට වංගු ගැසීමක් කළ නොහැක. එක් වේලක් මගහැරුණොත් ක්ලාන්තය, දෙවේලක් තුන් වේලක් මගහැරුණොත් රෝගය, ඊට වැඩි වුවහොත් මරණය වුවද සිදු විය හැක
- ඉගෙනීම කළ යුතුය. රැකියාවක් කළ යුතුය. දුක් මහන්සියෙන් හම්බ කළ යුතුය. අවසන් ප්‍රධාන අරමුණ ද බඩගින්න නිවීමයි
- මෙය කරදරයක්, ලෙඩක් ලෙස පිලි නොගැනීම සාංසාරික ලෙස දුකට හුරු වීමේ ප්‍රතිඵලයකි
- ආහාර ලබාදීමේ ස්වාධීනත්වයක් අපට නැත. බොහෝ සීමාවන් පවතී (සරිලන ලෙස පිසීම, දිවෙහි රුචිය, රෝග, මිල, ප්රමාණය ආදී ලෙසය)
- අඩුව වුවහොත් මන්දපෝෂණයකි. වැඩි වුවහොත් රෝගයකි
- ආහාර සෙවීම ඇමක් ලෙස ස්වභාව දහම තුළ ක්‍රියාත්මක වේ. බොහෝවිට ජීවිතයද තොරවේ (මුවෙක් ආහාර සොයා යෑමේදී ගොදුරක් බවට පත්වීම)
- බඩගින්න යනු සුව නොවන රෝගයකි. මහත් වූ දුකකි පීඩාවකි. වහල් භාවයකි. විදර්ශනාව පිණිසය
109. දේපළ
- ජීවත් වීමට නොයෙකුත් දේ රැස්කිරීම ස්වභාවයයි. ඒවා සඳහා පනවා ගත් වටිනාකම් පවතී
- නොපෙනෙන කාරණය එම පනවාගත් වටිනාකමේ ප්‍රමාණයට නොයෙකුත් ප්‍රභේද සහිත දුකක්ද අන්තර්ගත වීමයි
- එම දුක අනාගතයේ නොයෙකුත් ආකාරයෙන් විඳීමට සිදුවනු ඇත
- තමා සන්තක දේපලක් ඇත්නම්, ගැනීමට පෙර සිදුකළ වෙහෙස පටන් නඩත්තුව, ආරක්ෂා කිරීම ආදී බොහෝ දුක් විඳීමට සිදුවනු ඇත
- යම් සිදුවීමකින් අහිමි වනු ඇති නම් එවිට දැනෙන දුක අල්ලා ගත් ප්රමාණය තරම්ම විශාලය
- බොහෝ විට එහි අයිතිය පිළිබඳ මාන්නයක් ද, වෙනත් නොයෙකුත් ප්‍රභේදයෙන් යුත් කෙලෙස් ද ගොඩනැගුණු ඇත
- හොඳින් බලන විට වත්කම් ලෙස ගොඩනගාගෙන ඇත්තේ කෙලෙස් ගොන්නක්ය. දුකක්ය
- තම දේපළ ඇත්තේ හේතු ඇතිතාක් පමණි. හේතු බිඳීමත් සමග නැතිවී යනු ඇත. දේපළ ලෙස පැවති ඇත්තේ මානසික මුලාවක් පමණි. විදර්ශනාව පිණිසය
108. මානසික පිළිබිඹුව
- අම්මා යනු මානසික පිළිබිඹුවකි
- මව මුලින්ම දැකපු මොහොතේ සිට ඇය සම්බන්ධයෙන් ඇසට වැටුණු වර්ණ, කණට ඇසුණු ශබ්ද, නාසයට දැනුණු සුවඳ, දිවට දැනුණු රස, ශරීරයට ලැබුණු පහස අනුබද්ධයෙන් මව නැමැති මානසික පිළිබිඹුව සකස් වී ඇත
- මෙම පිළිබිඹුව තම අත්දැකීම් සහ මතකයන්ගෙන් බොහෝ ශක්තිමත් වී බිඳිය නොහැකි මානසික සංඥාවක් බවට පත්වී ඇත
- යම් හෙයකින් මව මිය ගියහොත්, සහ එය නොදන්නා තාක් දුක දැනෙන්නේ නැත. හේතුව උක්ත මානසික පිළිබිඹුවට හානියක් සිදු නොවූ බැවිනි
- බොහෝ කාලයකින් පසු හෝ එය දැනගත් මොහොතේ ඉහත මානසික පිළිබිඹුවට හානි සිදුවේ
- එවිට, එම මානසික පිළිබිඹුව කොපමණ ශක්තිමත්ද, එපමණ දුකක් ඇතිවේ
- මව යනු මානසික පිළිබිඹුවක් සහ රැවටීමක්ම මිස, එය බාහිර ඇතැයි වැටහීම මහත් වූ මුලාවකි
- අනෙකුත් සියලුම පුද්ගලයන් සම්බන්ධව ද සියලු භෞතික දේ සම්බන්ධවද එම එසේමය
- සියල්ල මානසික වූ මුලාවකි. එපමණකි. ගැඹුරු විදර්ශනාව පිණිසය
107. මරණානුස්සතිය 3
- තුන් ලෝකයක් අවබෝධ කළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ද, අග්‍ර ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලාද, මහ රහත් උතුමන් වහන්සේලා ද අතීතයේ සිටි සක්විති රජවරුන්ටද මරණය උරුම වූයේය
- එසේම තමන්ට පමණක් නොව තමන් ඇසුරු කරන ඥාති හිත මිත්‍රාදීන්ද මරණයට ගොදුරු වූ වරෙන්තු කරුවන්ය
- ඕනෑම මොහොතක ඕනෑම ස්ථානයක වරෙන්තුව ක්‍රියාත්මක විය හැක
- පෙර ඇති වූ සියල්ලෝම මැරෙනවා යන හැඟීම සාක්ෂියක් කොටගෙන තමන්ද ඒ ධර්මතාවය ඒකාන්තයෙන් සිදුවන බව භාවනාවෙන් පසක් කරගත යුතුය
- 'මරණං භවිස්සති ජීවිතින්‍ද්‍රියං උපච්ඡිජ්ජීස්සති' මරණය වන්නේය ජීවිතීන්ද්‍රිය සිඳී යන්නේය යනු අර්ථයයි
- බොහෝ අනුහස් ඇති මරණානුස්සතිය හැකි උපරිම ශක්තිය යොදා වඩනු සුදුසුය... නිවන් මග බොහෝ ඉක්මන් වනු ඇත....
106. සම්භාවිතාව
- 'බ්‍රාහ්මණය, මේ ගංගා නදිය පටන් ගන්නා තැන සිට මුහුදට වැටෙන තැන දක්වා වූ සියලුම වැලිකැට ප්රමාණය ගැණිය (ගණන් කළ) නොහැකි සේ, අතීතයේ ගත වූ කල්ප ගණනත් ප්රමාණය කළ නොහැකි වේ'
- ඉතා සංවේගය දනවන ඉහත තථාගත පණිවිඩය අනමතග්ග සංයුත්තයහි ගංගා සූත්‍රයහි සඳහන් වේ
- එම කාලය පුරා අපද සසර ගමනේ කොටුවී සිටියෙමු. සැප විඳිමින් නොවේ. දුකම විඳිමින්ය
- බුදුවරු බොහෝ මුණගැසුණත් ඒ සෑම අවස්ථාවකම අපගේ නිවන මගහැරී ඇත
- නැවත විමර්ශනය කළ හැකි නම් ඒවා පහත ලෙස වර්ග කළ හැක
- සිතෙහි දුර්වලතා නිසා, මව නිසා, පියා නිසා, දරුවන් නිසා, ඥාතියෝ නිසා, පෙම්වතා නිසා, පෙම්වතිය නිසා, ස්වාමිපුරුෂයා නිසා, භාර්යාව නිසා, රෝග පීඩා නිසා, ස්වභාවධර්මය නිසා ආදී ලෙසය
- සියල්ල සිදුවී හමාරය. මේ ජීවිතයේ එසේ වීමට ඉඩ දිය නොහැක
- තමා සතු සියලු ශක්තිය යෙදවිය යුතු අවස්ථාව එළඹ ඇත. සංවේගය පිණිසය
105. මාන්නය
- මාන්නය යනු සසර පැවැත්ම ශක්තිමත් කරන අති ප්‍රබල ධර්මතාවයකි. අනවබෝධයේ ප්‍රමාණයට ක්‍රියාකාරකම්වල මාන්නය මිශ්‍රි වේ
- පෘථග්ජන සිතකට, කතා කිරීම, කතා නොකිරීම මාන්නයයි
- තම තතු නොපැවසීම මාන්නයයි. තම තතු පැවසීමද මාන්නයයි
- හිඳගෙන සිටීම, සිටගෙන සිටීම, නිදාගෙන සිටීම මාන්නය යි
- කුමන උත්සාහය දැරුවත් අනවබෝධය පවතී නම් ක්‍රියාකාරකම් තුළ මාන්නය මිශ්‍ර වේ
- මාන්නයෙන් තොරවීමට දරන උත්සාහයද මාන්නයක් වෙයි
- තමන්ට මාන්නයක් නැතැයි මාන්නයට පත්වේ
- මාන්නයෙන් තොරවීම වෙනුවට අවබෝධයන් දියුණු කළ යුතුය
- එවිට, අවබෝධය සමග ක්‍රියාකාරකම්වල මිශ්‍රිත මාන්න ප්‍රතිශතය ක්‍රමානුකූලව අඩුව ගොස් බව නිරෝධය සමඟ මාන්නය ද නිරෝධ වේ. විදර්ශනාව පිණිසය
104. මරණානුස්සතිය 2
- යමෙක් මරණසතිය වඩන්නේ නම් ඔහු නිවනට බැස ගත්, නිවන කෙළවර කොට ගෙන ඉන්නා අයෙක් බව තථාගත දේශනාව ය
- මැරනවයට මුහුණදීම පමණක් නොව, සදාකාලිකවම මරණයෙන් මිදිය යුතුය යන ඥානය ඇති කරවීම ද අරමුණකි
- එයින් ඔබට මේ ජීවිතය මරණයෙන් කෙළවර වන්නේය, යනුවෙන් සිහියක් මෙන් ම ලබා ඇති නිස්සාර ජීවිතය ගැන සංවේගයක් ද ඇති වන්නේ ය
- මේ නැවත නැවත මැරි මැරී යන සසර ගමනෙන් මිදිය යුතු බවට පෙර නො තිබූ ඥානයක් ඇති වන්නේය
- කයෙහි (රූපයෙහි) මෙන් ම වේදනා, සංඥා ආදියෙහි ආදීනවය ම මනසිකාරය වන්නට පටන් ගන්නේය
- එයින් ආශ්වාදය බිඳ ආදීනවය ම ප්‍රකට වන්නට පටන් ගන්නේ ය. එයින් නිස්සරණයේ පිහිටන්නේ ය
- ඇති තතු දැකීමෙන් ආර්ය භාවයට පත් ව නැවත භවයකට වූ තණ්හාව දුරු කර චුති චිත්තය සමග නිවී යන්නේ ය. එනිසා සියල්ලෝ ම අප්‍රමාදී ව මරණසතිය වඩත්වා
103. මරණානුස්සතිය
- මරණානුස්සතිය සිදු කළ යුතු බොහෝ ආනිසංස ඇති භාවනාවකි. කෙනෙක් මරණය පිළිබඳ ව කල්පනා කිරීමෙන් උපදවා ගත යුත්තේ සති, සංවේග, ඥාන හෙවත් සිහිය, සංවේගය හා නුවණ යන කාරණා තුන යි
- කුමක් පිණිස ද ? කුමක් පිණිස මේ මනසිකාරය කළ යුතු ද ?
- හුදු ඒකාන්තවම මැරෙන බව දැකීමට ය
- අවසානයේ දී කපා කොටා වලකට දමන මේ ශරීරය තාවකාලික ව පෝෂණය කිරීමෙන් හෝ එයට සැප දීමෙන් අර්ථයක් නැති බව දැකීමට ය
- කෙළවරක් නැති ව ජීවිත තරඟයක ඉන්නේ ඵලක් නැති කයක් පෝෂණය කිරීමට බව දැකීමට ය
- අවුරුදු 60ක් හෝ 70ක් වන තාවකාලික ජීවිතයේ අර්ථයක් ඇත්දැයි කල්පනා කිරීමට ය
- මරණින් මතු යන්නට ඇති කෙළවරක් නොපෙනෙන, පිහිටක් පිළිසරණක් නැති සසර ගැන දැකීමට ය. මරණානුස්සති භාවනාව පිණිසය
102. නිදහස් වීම
- බොහෝ පිරිස් නිදහස්වීම අපේක්ෂා කරයි. එම නිදහස්වීම බොහෝවිට සිරගත වූ පුද්ගලයෙක් සිරගය මාරු කිරීම වැනිය
- එක් තැනකින් නිදහස් වී තවත් තැනක සිරවීම සිදුවේ. පෘථග්ජන සිත එක් සිර ගේක සිට අනෙක් සිර ගෙයක නිදහස ඇතැයි අපේක්ෂා කරයි
- නිදහස්වීම සාපේක්ෂය. සිරෙන් නිදහස් වූ පුද්ගලයාට කරදරවලින් නිදහස් වීමේ දුක ඇත
- කරදර වලින් නිදහස් වූ තැනැත්තාට දරුවන්ගෙන්/පවුල් බරින් නිදහස් වීමේ දුක ඇත
- පවුල් බරින් නිදහස් වූ විට මළ මුත්‍ර ජරාවට පත්වීම ආදී ශරීර බරින් නිදහස් වීමේ දුක ඇත. එයට සමගාමී ලෙස මානසික දුකින් නිදහස් වීමේ දුක ඇත. විසඳුමක් නොමැත
- නමුත් විය යුත්තේ මම නැමැති දෘෂ්ටියෙන් නිදහස් වීමයි. හේතුව සංසාරය උසුලා සිටින්නේ අති ප්‍රබල ධර්මතාවයක් වන මම නමැති දෘෂ්ටියයි
- එවිට ඉහත කී සියල්ල එකින් එකින් නිදහස් වනු ඇත. අවසානයේ සංසාර ගමනින් නිදහස් වනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය...
101. බැටරිය
- සංසාර යනු ෆෝන් එකක් උපමා කළ හැකිය
- එක් ජීවිතයක් යනු නොදන්නා බැටරි ලෙවල් එක බසින තුරු ෆෝන් එකක් පාවිච්චිය වැනිය
- එය තුළම ඇතිවන නොයෙකුත් කර්මයන්ගෙන් ආරෝපණය වන අතර ඒමගින්ම එය පණ ගැන්වෙයි
- ලෝකය දෙස ඇස කන දිව නාසය ශරීරය ඔස්සේ ලෝකය බැලීම ෆෝන් එක බලනවා වැනිය
- මෙය සංඥාවක් ලෙස සකසා ගත් විට ෆෝන් එකෙහි බැටරි බහින විට අපේ ආයුෂ ද මෙලෙසය ආදී ලෙස පෙනෙනු ඇත
- තප්පරේන් තප්පරය, පැයෙන් පැය, දිනෙන් දින, මාසය අවුරුද්ද, දස අවුරුද්ද ආදී වශයෙන් ඉතා වේගයෙන් කාලය ගතවේ
- අපගේ ප්‍රතිපදාව වෙන අයෙකු පැමිණ කර දෙන්නේ නැත අප අප විසින්ම කළ යුතුය
- අප නොදන්නා කරුණු බන්දේසියක දමා අයෙක් පැමිණ පිළිගන්වන්නේ නැත. අප විසින්ම කළ යුතුය
- අපේ ප්‍රතිපදාව පිළිබඳව අපම වඩා සංවේදී විය යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
100. දරුවන් දෙමාපියන්
- දරුවන් දෙමාපියන් යනු එක් ජීවිතයකට අනන්‍යවූ, සංසාර පැවැත්මට සැකසුණු ධර්මතාවයකි
- බොහෝ පිරිසකට නිවන මගහැරුනේ මෙම ධර්මතාවය නිසාය
- ආදරය, සෙනෙහස, දරු කැක්කුම ආදී ලෝක ධර්මතා දෙමව්පියන්ගේ දරුවන්ගේ ආරක්ෂාවට සැකසී ඇති මුලාවන්ය
- දරුවන්, දෙමව්පියන් ලෙස බැඳීම පවතින්නේ ජීවත් වනතුරු පමණි
- දෙමාපියන් දරුවන් මෙසේ විය යුතු යැයිද, එසේ නොවන විට ගැටුම්ද පැවතීම ස්වභාවයයි
- දරුවන් හා බැඳීම භයානකය. විශේෂයෙන් දෙමාපියන්ට මරණින් මතු බොහෝ විට ප්‍රේත භූමි උරුම වන්නේ මේ නිසාය
- උප්පත්තිය ලබා දුන් නිසා මවය, පියාය. එසේ බලන විට කර්මය, ආහාර, හිරු එළිය, සොබා දහම ආදී සියල්ල ම අපගේ මව්වරුය, පියවරුය. මෙය දියුණු කළ හැකි විදර්ශනා පැතිකඩකි
- කෙසේ නමුත් මෙම බැඳීම් නොබෝ කලකින් සොබාදහමින් ඒකාන්තයෙන් වෙන් කරනු ඇත. වෙන් කිරීමට පෙර මානසිකව වෙන්ව සිටීම නුවණැති ක්‍රියාවකි. විදර්ශනාව පිණිසය
099. භුක්තිය
- බොහෝ මිනිසුන් නොයෙකුත් ආකාරයෙන් රැස් කිරීම සිදුකරයි
- නොදන්නා කාරණය වන්නේ එම රැස්කිරීමේ ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව එම ප්‍රමාණයේ කර්මයක්ද රැස්වීමයි
- රැස්කළ සියල්ල දමා ගියත් රැස්වූ කර්මය රැගෙන යාමට සිදුවේ
- තවද රැස්කිරීම දිගටම සිදුකරන අතර රැස්කළ සම්පත් යම්කිසි දිනක තම හිත මිත්‍රයන් හා නිදහසේ පාරිභෝජනය කළ යයි දෘෂ්ටියක් පවතී
- කිසි දිනෙක සිදු නොවන එය හුදෙක් දෘෂ්ටියක්ම පමණි
- ආදීනව ලෙස ප්‍රේත භූත ලෝක උරුම විය හැක
- රැස්කිරීම කෙසේ වෙතත් රැස්කළ දේ සම්බන්ධයෙන් මනස හිස් කිරීම නුවණැති ක්‍රියාවකි
- රැස්කිරීම භුක්තිය පිළිබඳ සමතුලිතය හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. දෘෂ්ටීන් ඉවත් කළ යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
098. නිශ්ශබ්දතාවය
- නිශ්ශබ්දතාවය යනු හොඳම ශබ්දයයි
- සින්දුවක් ඇසීම ආදිය සැපක් වන්නේ සාපේක්ෂව නිශ්ශබ්දතාවය දුක වූ නිසාය
- සින්දු ඇසීමෙන් විඩාවට පත් වූ විට නැවත නිශ්ශබ්දතාවය සැපක් වේ
- එනම් මෙහි සැප දුක අන්ත මාරුවීමක් සිදුවේ
- සිත යනු දීමෙන් තෘප්තිමත් වන ධර්මතාවයක් නොවේ
- ලෝකය තුළ සැප සොයා යාමෙන් සිදුවන්නේ අන්ත පෙරළීම පමණි
- එම නිසා සැපයට තුඩු දෙන හේතූන් සොයා බැලිය යුතුය. ඒවා නිරෝධ කළ විට සිත තෘප්තිමත්භාවයට පත්වෙයි. විදර්ශනාව පිණිසය
097. ආදීනව
- නොයෙකුත් දේ සම්බන්ධ නොයෙකුත් ආදීනවයන් පවතී
- අපට විශාල යමක් නැත. ඇස කන දිව නාසය අතපය ආදිය හැකිලීම දිගහැරීම කැරකැවීම ආදී ලෙස ක්‍රියාත්මක වේ
- මෙම ක්‍රියාවන් චේතනාව සමඟ මිශ්‍ර වූ විට ඉතා බරපතලය. ආදීනව භූමි ලෙස අවීචි මහ නරකාදියේ සිට බ්‍රහ්ම තල දක්වා ක්‍රියාත්මක වේ
- මෙහි යම් චේතනාමය වෙනසක් සිදුවූ විට නිර්වාණය පවා සාක්ෂාත් වේ
- නොදැනුවත්භාවය නිසා සිදුවන ක්‍රියාවල ඇති බරපතළකම දන්නේ නම් මෙපමණ ආදීනව ද ලෙස ලේ වමනය යන්නේය
- කර්මය සිදුවූ පසු ගෙවීමම මිස හැරවීමේ ක්‍රමයක් නැත
- කුඩා වැරැද්දේ පවා ආදීනව ඇති බව දැනගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
096. අනතුර
- මේ ජීවිතය තුළ ගන්නා තීරණ ඉතා වැදගත් වෙයි
- ළිඳට පැන්නා වුවද තල්ලු කළා වුවද සිදුවන්නේ එකම ප්‍රතිඵලයකි
- ජීවිතයේ නොයෙකුත් සන්ධි ස්ථානවල ජීවිත ආශාව, කාමාශාව ආදීන් නිසා සිත් බොහෝ දුර්වල වේ. මෙවිට සිතක් වෙනස් වීමට වැඩිවෙලා ගතවන්නේ නැත. මෙය හේතුඵල ක්‍රියාවකි
- ජීවත්වීමට ඇති කාලය ඉතා සීමිතය. ජීවිතයේ අවධින් දෙකක් තුනක් හෝ කිහිපයක් ගතවන විට ආයුෂ ගෙවී අවසන් වනු ඇත
- ආයුෂ ගෙවුණු පසු ජීවිතයට ආයාචනා කළ නොහැක
- කාමාශාව, ජීවිත ආශාව, බඩගින්න, පිපාසය, ආරක්ෂාව ආදී නොයෙකුත් ප්‍රපංච හේතුවෙන් එම කෙටි කාලයට ගන්නා කෙටිකාලීන තීරණ බොහෝවිට නිවනට උවදුරක් වෙයි
- නොදැනුවත්ව වුවද අතීතයේ සිදුවූවාසේම නැවතත් සසර බන්ධනයේ ආක්‍රමණයට නතු විය හැක
- මේ ජීවිතයේම කෙසේ හෝ සසර ගමන කෙළවර කළ යුතුය
- නැතහොත්, මහත් වූ නිධානයක උප්පත්තිය ලබා, නිධානය උඩම කටු මැටි ගෙයක් සාදා තමා විසින්ම සකස් කර ගත් කර්මයක් තමා විසින්ම ගෙවා මිය පරලොව ගියා වැනිය. විදර්ශනාව පිණිසය
095. ප්‍රියයන්ගෙන් වෙන්වීම
- බොහෝ කාලයක් ගෙවී අවසන්ය. ප්‍රියයන්ගෙන් වෙන්වීම ජීවිතයේ එක් වරක් හෝ මුහුණ දෙන කාරණයකි
- නොබෝ කලකින් අකමැත්තෙන් වුවත් ප්‍රියයන් හැර යාමට සිදුවේ. මව පියා ස්වාමියා බිරිඳ හිතවතුන් ඥාතීන් සියලු දෙනා ඒකාන්තයෙන් හැරදා යා යුතුය
- අද විය හැක. හෙට විය හැක මාසයකින් විය හැක. තුන්මාසයකින්, අවුරුද්දකින් අවුරුදු හතකින් විය හැක. ඕනෑම මොහොතක විය හැක. සසර ස්වභාවය එයයි
- කායානුපස්සනාව මරණානුස්සතිය පිළිකුල ආදිය බහුල වශයෙන් පුරුදු කළ යුතුය. අවස්ථාව එලබෙන ඕනෑම විටෙක පිළිසරණක් වනු ඇත
094. මම සහ පරිසරය
- මම, මගේ, මගේ පාලනයේ ඇත ආදී වශයෙන් පැවසීමට නම් අවම වශයෙන් . ශරීරයවත් ස්වායක්තව පැවතිය යුතුය
- අප ගුරුත්වයෙන් පොළොවට බැඳී පවතී. ගුරුත්වය නොමැතිනම් පැවැත්ම බිඳෙනු ඇත
- ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස හරහා වායුගෝලයට බැඳී පවතී. ආලෝකය ලෙස, ශක්තිය ලෙස සූර්යයාට බැඳී පවතී
- ආහාර, ජලය හරහා පොළොවට බැඳී ඇත. තාපය, උෂ්ණත්වය, ජල වාෂ්ප ආදී ලෙස පරිසරයට බැඳී ඇත
- එනම්, අපට හිමිව ඇත්තේ පරිසරය හා බද්ධ වූ කයක්ය. එනම් ගහකොළ සූරියා ගුරුත්වය වායුගෝලය ආදී සියල්ල ද මම විය යුතුය.
- මම යන දෘෂ්ටිය එක් එක් පුද්ගලයාට සාපේක්ෂය. දෘෂ්ටිගත වී ඇති ස්ථානය හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. ප්‍රහාණ කළ යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
093. දරුවන්
- දරුවන් යනු අතිවිශාල ආයෝජනයකි. නමුත් බොහෝ අල්ප ප්‍රතිඵල පවතී
- කුඩා කාල දරුවෙකු වෙනුවෙන් දිවා රාත්‍රී කරන කායික මානසික කැපවීම අතිමහත්ය. ප්‍රතිඵල අනපේක්ෂිතය. මෙම කැපවීම නිවන වෙනුවෙන් සිදුකළේ නම් නිර්වාණය වන්නේය
- දුක් පොදියකි. ලෙඩවීම, මියයෑම, සිතන පරිදි නොසිටීම ආදී ඕනෑම දෙයක් ඔස්සේ ඕනෑම වෙලාවක දුක පැමිණිය හැක
- දරුවන් යනු අති ප්‍රබල මාර බලවේගයකි. ආදරය ලෙස, සෙනෙහස ලෙස, මගේ ලෙස සිත හා බද්ධ වී පවතී
- වගකීම් බලාපොරොත්තු කෙළවරක් නොමැත. අතීතයේ බොහෝ පිරිසක් දුකට පත්වූයේ, නිවන අහිමි වූයේ දරුවන් නිසාය
- මරණයෙන් මතු දරුවන් උපාදාන වීමෙන් නරකයෙහි උප්පත්තිය ලැබීමට හේතුවේ
- සියලු කැපකිරීම් සිදු සිදුකළ ද දරුවන් එක මොහොතකින් අහිමි විය හැකිය. එවිට උන්මත්තක වීම වුවද සිදුවිය හැක
- දරුවන් නැමැති ලෝක ධර්මතාවය විදර්ශනා කර සිතෙහි ඇති බැඳීම් වහ වහා දුර්වල කළ යුතුය
- ලෝකෝත්තර වූ, ගුණධර්ම මාර්ගඵල ආදී දරුවන් සිටි. හොඳින් ඇතිදැඩි කර ගත් විට අවශ්‍ය ඕනෑම මොහොත පිහිටට/ පිළිසරණට සිටිනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය
092. ආයුෂ සහ භුක්තිය
- ලෝකය තුළ කිසිම දෙයක පරම අයිතියක් නොපවතී. කාලරාමුවකට සහ සීමාවලට යටත්ය
- සින්නක්කර ඉඩමක වුවද, බිරිඳ ස්වාමියා ඥාතීන් වුවද අයිතිය පවතින්නේ ඉතිරිව පවතින ආයුෂ ප්‍රමාණයට පමණි
- අනිත්‍ය යනු එක් සීමාවක්ය. දුක තවත් සීමාවක්ය. වසඟයේ නොපැවතීම තවත් සීමාවක්ය. සියලු අයිතීන් මෙම සීමාවලට යටත් සහ ඉක්මවිය නොහැක
- ස්වාමියා බිරිඳ ඥාතියෝ දරුවන්ගේ අයිතිය ද සීමා සහිත කාලයකට පමණි. කාලයේ ඇවෑමෙන් අයිතිය අන් සතුවේ
- එසේම ශරීරයේ අයිතියද කෙටි කාලයකටය. ශරීරයේ කොටස් අතීතයේ අන්සතුය. එසේම අනාගතයේ ද අන්සතුවේ
- සිතේ අයිතියද පවතින්නේ කෙලෙස් පවතින තුරුය. කෙලෙස් නිරෝධයත් සමඟ සිතද මමද එකවිට නිරෝධ වේ. සියලු කරුණු එකින් එක විග්‍රහ කරමින් විදර්ශනා කළ යුතුය.විදර්ශනාව පිණිසය
091. දානය
- දීම මෙන්ම නොදීමද දානයයි. දීමෙන් ලැබෙයි. නොදීමෙන් නොලැබීම ලැබෙයි
- දායක පක්ෂයේ ගුණ, ප්‍රතිග්‍රාහක පක්ෂයේ ගුණ, චේතනාව මත දානය බලගැන්වේ
- දානයන් අතරින් ධර්ම දානය අග්‍ර වේ
- දානය දෙන්නා වෙත දානය දීම සඳහා අවස්ථාව ලබාදීම ද දානයකි
- එනම් ධර්මය ඇසීමද දානයකි. ධර්ම දේශනය සඳහා අවස්ථාව ලබාදීම ලෙසය
- ධර්මාවබෝධයට මනසට යම් පහසුවක් ලබාදීම කල හැකි අග්‍රදානයකි. නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ඒය සිදුකළ හැක.
- ඇස අනුබද්ධයේ අලංකාරය, කන අනුබද්ධයේ නිශ්ශබ්දතාවය, නාසය අනුබද්ධයෙන් සුවඳ දුම් ආදිය, දිව අනුබද්ධයෙන් ප්‍රණීතවත් බව, කය අනුබද්ධයෙන් පහසු ආසන පැනවීම ආදිය දානවේ
- ඉවසීම කරුණාව මෛත්‍රිය ආදී ගුණ තුළින් ද දාන සංඥාව මතු කරගත හැක
- අවසානයේ සියල්ල දානයන් ලෙස විදර්ශනා වනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය
090. සිතිවිල්ල
- ලුණු මිරිසක් තමන් තැනුවේ නම් අමුද්‍රව්‍ය සහ සකස් කළ ක්‍රමය දන්නේය
- එසේම, සිතිවිල්ල තමන් තැනුවේ නම් අමුද්‍රව්‍ය සහ සකස් කළ ආකාරය දැනගත යුතුය (උදාහරණයක් ලෙස මෙවැනි තන්තුවක් ගෙන මෙවැනි ආකාරයෙන් ගැටගසා මෙම ස්ථානයෙන් කම්පනය කළ විට රාග සිතිවිල්ල ඇති විය ආදී ලෙස)
- වාහනයක රියදුරු තමන් නම් එය වමට දකුණට කැපීම පාලනය කිරීම තමන්ට කළ හැකි විය යුතුය
- එසේම සිතිවිල්ලේ අයිතිකරු තමන් නම් සිතුවිල්ල නතර කිරීම, වෙනස් කිරීම ආදී පාලනය කිරීමේ හැකියාවක් තිබිය යුතුය
- තවද සිත පාලනයේ නොමැතිය. යම් ධර්මතාවයකට යටත්ය. එක ළඟ සිතිවිලි කිහිපයක් සමජාතීය වීම හේතුවකි (ද්වේශය ඇති සිතක ඊළඟ සිතිවිල්ල ද බොහෝ දුරට ද්වේෂ සිතිවිල්ලක් වීම ආදී ලෙස)
- ගසක කොළ ආලෝකය දිශාවට හැරීම හේතුඵල ක්‍රියාවකි. ගසෙහි මම ලෙස දෘෂ්ටියක් ඇත්නම්, මට ආලෝකය දිශාවට කොළ හැරවීමේ හැකියාවක් ඇත, ලෙස ගස තුළ දෘෂ්ටියක් පැවතිය හැක
- එලෙසම, සිතිවිලි අප පාලනය කරනවා ලෙස අප තුළ ඇත්තේද දෘෂ්ටියක් පමණි. එය හුදෙක් හේතුඵල ක්‍රියාවක් පමණි. විදර්ශනාව පිණිසය
089. ජීවිතය අතහැරීම
- නිර්වාණය සඳහා නොයෙකුත් විදර්ශනා ක්‍රම සිදු කරන අතරම, අනෙක් පසින් දැඩි මානසික අල්ලා ගැනීමි පවතී
- බොහෝ පිරිසකට යැපෙන්නන්, වගකීම්, ලෞකික ප්‍රශ්නවලින් සමන්විත න්‍යාය පත්‍රයක් මරණ මංචකය දක්වාම ඇත. මෙවිට ක්ලේශයන්, බැඳීම් අතර පහසුවෙන් සැඟවී සිටීමේ හැකියාව ඇත
- ජීවිතය අතහරින විට සැඟවුණු කෙලෙස් මතු වී පෙනෙනු ඇත
- ක්ෂණිකව ජීවිතය අතහැරීමේ හැකියාව ඇත්නම් බොහෝ ශ්‍රේෂ්ඨය. නැතිනම් එයට බාධක වන බැඳීම් හඳුනාගෙන විදර්ශනා මාර්ගයකින් එය මානසිකව දුරු කළ යුතුය
- බැඳීම් නොමැති ජීවිතයක් ඇත්නම් එය අමතර බලයකි
- අල්ලාගෙන සිදු කරන විදර්ශනා දැනුමක් වන අතර බොහෝ විට පසුව එය මාන්නයක් වේ
- ජීවිතය අතහැරීම නිර්වාණ සටනේ ප්‍රබලම අදියරකි. විදර්ශනාව පිණිසය
088. ද්වේතාවය
- ගං ඉවුරක ඉහළ දෙස බැලූ විට එන ලෙසත් පහළ දෙස බැලූ විට යන ලෙසත් පෙනේ
- ඉහළ පහළ හෝ යෑම ඒම පුද්ගල පැමිණීමත් සමඟ හට හට ගනී. නැතහොත් එවැන්නක් හට නොගනියි
- එලෙසම හොඳ නරක සැප දුක දුප්පත් පොහොසත් ආදී නොයෙකුත් යුගල (ද්වේතාවය) පුද්ගල දෘෂ්ටිය නිසා හටගත් ධර්මතාය. නැතහොත් එවැන්නක් නොපවතී
- පුද්ගල දෘෂ්ටිය දුරු වන විට පිළිතුරු වෙනුවට ප්‍රශ්න නිරෝධවේ
- ලොකුම ක්ලේශය රාගය හෝ ද්වේශය නොවේ. පුද්ගල දෘෂ්ටියයි. එය බිඳුණු විට කැමැති වුවත් අකමැති වුවත් නොබෝ කලකින් සියලු ක්ලේශයන් දුරුව යනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය
087. දෘෂ්ටිගතවීම
- මාර්ගය වඩන විට නොයෙක් ආකාරයෙන් දෘෂ්ටිගතවීම ස්වභාවයකි.
- නොයෙකුත් වැරදි ආකල්ප තුළ බැස ගැනීම දෘෂ්ටිගත වීමයි. දෘෂ්ටිගතවීම යනු ඉතා ප්‍රබල ක්ලේශයකි
- තමා තුළ දෘෂ්ටියක් නැතැයි සිතීම ලොකුම දෘෂ්ටියයි. ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නොයෙකුත් දෘෂ්ටීන් උපදීමේ හැකියාවක් ඇති අතර පැවති දෘෂ්ටියක් ඇත්නම් එය සුරැකේ
- අන් අදහස් ගරු කරන ගුණය ඇත්නම් දෘෂ්ටීන් ඉක්මනින් ඉවත්ව යනු ඇත
- රියදුරෙකු ඉදිරි වංගුවේ වාහනයක් මුණගැසුණු ඇත යන සංඥාවෙන් රිය පදවන්නේ නම්, සිදුවිය හැකි අනතුර බොහෝ අඩුය
- එසේම මාර්ගය වඩන විට දෘෂ්ටියක් ඇතිවිය හැකිය යන සංඥාවෙන් මාර්ගය වැඩිය යුතුය. එවිට දෘෂ්ටිගත වීමේ ප්‍රවණතාවය අඩුවේ
- ප්‍රතිඵල ප්‍රමාද වීම, මාර්ගය ඇණ හිටීම, අස්වාභාවික හැසිරීම, ලෞකික ලෝකෝත්තර අසමබරතාවය ආදිය දුරු වනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය
086. අභිරහස
- හොඳ මිනිස්සුන්ට බාධක වැඩිවීම, නරක මිනිසුන් ලස්සනට ජීවත් වීම ඇතැම් විට දක්නට ලැබෙන කාරණයකි
- පද්ධතියක් ස්ථායී වීමට/ පැවැත්ම රැක ගැනීමට උත්සාහ දරයි
- සසර බොහෝ බුද්ධිමත්ය. උපක්‍රමශීලීය. බාඳුරා මල, ගසක සමබරතාවය ආදිය උදාහරණ වේ
- ධර්ම ප්‍රතිපදාවක සිටින විට සංසාර පැවැත්මට එය බාධාවකි. එය වැළැක්වීමට අතීත අකුසලය සැර බාලවී විපාක දීමට පටන් ගනී. මේය ගමන නැවතීමට/ස්ථායීතාවයට හේතුඵල අනුව සිදුවන එක්තරා මුලාවකි
- එසේම අකුසලයේ සිටින අයෙකුගේ සසර ස්ථායීතාවය වැඩිවේ. අතීත කුසලය සැර බාල වී විපාක දෙමින් එය නිවැරදි දේ ලෙස පෙන්වමින් මුලා කරවයි
- බාඳුරාමල, සතෙකු ගොදුරු කර ගැනීමට සිදු කරන උපක්‍රමය සේය. උපක්‍රමයක් ඇත නමුත් සත්ව පුද්ගල බවක් නැත. විදර්ශනාව පිණිසය
085. අත්තිවාරම
- සිත නැමැති ඉදිකිරීම සිදුව ඇත්තේ මුලාව නමැති අත්තිවාරම උඩය
- මුලාවීම සිතේ පැවැත්මයි. නොදැන මුලාව නිරායාසයෙන් සිදුවේ. දැන මුලාව අසිහිය නිසා සිදුවේ
- මුලාවෙන් හටගත් සිතෙහි ජනනය වන්නේද තවත් මුලාවකි. මුලාව දුරු කිරීම බොහෝවිට මං මුලාවකි
- කළ යුත්තේ මුලාව හඳුනා ගැනීමයි. ඒ තුළ සිහිය පැවැත්වීමයි. හඳුනා ගැනීම දුරු කිරීමේ හොඳම මාර්ගයයි
- හඳුනාගත් මුලාවක් තවදුරටත් මුලාවක් නොවේ. අඛණ්ඩ සිහිය තුළ මුලාව දුරුවනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය
084. කමටහන
- මේ භාවනාවක් ලෙස වැඩිය යුතුය. ඇස අනුබද්ධයෙන්,
- රූපයක් දකින විට නිරායාසයෙන් එහි ඇලීම, එහි බැස ගැනීම, එය බවට පත්වීම සිදුවේ
- කොටස්වලට කඩා ගැනීමෙන්, රූපය තුළ නොබැස ගැනීම හා ඒ තුළ වූ යම් යම් ධර්මයන් වටහා ගත හැක
- Step1 ඇසට පෙනෙන්නේ වර්ණ ලෙස. Step2 සිතට දැනෙන්නේ රූප ලෙස. Step3 පසුව රූපය සම්බන්ධ විස්තරයක් මෙනෙහි වන බව
- ඇසට රූපයක් පෙනෙන විට ඉහත පියවර හොඳින් ප්‍රකට කර ගත යුතුය. භාවනාවක් ලෙස වැඩිය යුතුය.
- කන අනුබද්ධයෙන්, Step1 කනට ඇසෙන්නේ ශබ්දයක්. step2 සිතට දැනෙන්නේ කපුටෙක් ලෙස. step3 කපුටා පිළිබඳ මේ මේ විස්තර අවදිවෙන බව
- මෙය ගස කැපීමට පෙර එය පහසු කර ගැනීමට අතු කපා දැමීම වැනිය. අනාත්මය ප්‍රකට වන අතර නිවන් මග ඉතා පහසුකරවයි
083. නිදහස
- නිදහස අහිමි කරගෙන ඇත්තේ තමා විසින්මය
- මුලින් නිදහසට කැමැත්ත ඇතිකර ගත යුතුය. අහිමි වූ නිදහස ගෙවා දැමිය යුතුය. නැවත නිදහස අහිමිවන හේතු සකස් නොකළ යුතුය.
- කායික නිදහස මානසික නිදහසට ඉවහල් වන අතර, මානසික නිදහස විදර්ශනාවට ඉවහල් වෙයි
- විදර්ශනාව අවබෝධයෙන් කෙළවර වෙයි. බොහෝ කලක් ලොවිසඳුණු ප්‍රශ්නය කෙළවර වෙයි. විදර්ශනාව පිණිසය...
082. පිංතාරුව
- පින්තූරයක වටිනාකම ඇත්තේ බාහිර මිලිමීටර් කිහිපයක පිංතාරුව මතය
- අභ්‍යන්තරයේ කුමන දේ තිබුනද බාහිර පින්තාරුවෙන් සියල්ල වසාලිය හැක
- මනුෂ්‍ය ශරීරයද බාහිර කෙස් ලොම් නිය දත් සම් (තච පංචකය) නම් වූ බාහිර පින්තාරුව මත වැඩි වටිනාකමක් තීරණය වේ
- කොටස් තිස් දෙකක් ඇති තැන පහකින් නිගමනය කිරීම දෝෂ සහගතය
- පොළොවේ මතුපිට පින්තාරුව නිසා සොබාදහම ද ලස්සන ලෙස පෙනේ. නමුත් වැඩි කොටස ඇත්තේ අභ්‍යන්තරයේය
- එසේම සිතෙහිද මතුපිට පිංතාරුව මගින් අභ්‍යන්තරයේ පවතින කර්ම ශක්තින් හේතුඵල ආදිය වසා මුලාවක් නිර්මාණය කොට ඇත
- පෙනෙන මතුපිටට ඔබ්බෙන්නැති අභ්‍යන්තරය දැකිය යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
081. හේතුඵල
- ජලයෙහි සැනසීමක් නැත. පිපාසයේද සැනසීමක් නැත. එකතු වූ විට සැනසීමක් හටගනී
- ලෙඩක සුවය නැත. බෙහෙතකද සුවය නැත. එක්වූ විට සුවපත් වීමක් හටගනී
- ධර්මයෙහි නිවන නැත. අවිද්‍යාවේ ද නිවීමක් නැත. එකතු වූ විට නිවීම හටගනී.
- සුළඟෙහි සුවයක් නැත. කයෙහිද සුවය නැත. එක්වීමේදී සුවයක් සැනසීමක් හටගනී.
- හේතුඵල ධර්මයේ එක්තරා හැසිරීමකි. හේතුවේ ඵලය නැත. ථලයේ හේතුව ද නැත. වෙනස් හේතූන් නිසා වෙනස් ඵල ඇතිවේ. විදර්ශනාව පිණිසය
080. ගසින් තවත් කමටහනක්
- කොළවලට කැමති අයෙක් අතු කපන්නේ නැත. අතුවලට කැමති අයෙක් ගස කපන්නේ ද නැත
- සත්වයෙක් දැනුවත්ව සිතට බැඳෙන්නේ නැත. පැහැදිලිව නොපෙනෙන, වක්‍ර මාර්ගවලින් සිතට බැඳී ඇත
- උදාහරණයක් ලෙස ඥාති, මිත්‍රයන්, දරුවන්, අඹු, සැමි ආදීන්ට බැඳුණු අයෙක් අන් ආකාරයෙන් බැඳී ඇත්තේ සිතටමය. එනම් සසරටමය. මේ සියල්ල මානසික පිළිබිඹුවක් බැවිනි
- එසේම සංචාර නැටුම් වැයුම් ගැයුම් ටෙලි වෘතාන්ත ආදී නොයෙකුත් ආශාවන් ද ඒවාට බැඳීමක් නොව සිතටම බැඳීමය
- බොහෝ පිරිසක් නිවනට දරණ උත්සාහය උපමාවක් ලෙස අතු කොළ ඉතුරු කර ගැනීමින් ගස කැපීමක් වැනිය. අසාර්ථක උත්සාහයකි
079. නායකත්වය
- මුලාවෙන් සකස් වූ මානසික යුද්ධයක බොහෝ කලක් සිරවී සිට බොහෝ දුක් පීඩාවලට ලක්වූයේ වෙමු. කෙසේ හෝ මෙය නිමා කළ යුතුය. අවසාන කිරීමට හොඳ නායකත්වය ලබා දිය යුතුය. ඒ සඳහා කාලය ලැබ ඇත
- ඉවසීම පිළිකුල වීරිය පින ආදී බල සේනා සන්නද්ධ කළ යුතුය. උපක්‍රමශීලී විය යුතුය. හොඳින් සතුරා නිරීක්ෂණය කළ යුතුය. සතුරා පෝෂණය වන මාර්ග දුරුවල කළ යුතුය
- සංග්‍රාමය නොපෙනෙන අතර මානසික නිරීක්ෂණයක් පමණක් කළ හැක. එම නිසා සෘජු බාහිර ආධාර ලබාගත නොහැක. එම නිසා තමාම සංග්‍රාමය සඳහා නායකත්වය ලබාදිය යුතුය
- අතීතයේ සැමදා මෙම සංග්‍රාමයෙන් පරාජ වී ඇත. එම නිසා වැඩිම අවදානම ඇත්තේ පරාජය වීමටය. බොහෝ සැලකිලිමත් විය යුතුය
- වෙනත් විකල්ප මාර්ග නොමැත. කිසිම සමාවක් ද නොමැත. කෙසේ හෝ මේ සංග්‍රාමය අවසාන කළ යුතුය. බිය වීරිය ඉපදවීම පිණිසය
078. පුද්ගලභාවය
- පුද්ගලයයෙක් නැත.නමුත් ක්‍රියාවන්ට කර්මඵල ප්‍රතිවිපාක ඇත
- පුද්ගලයෙක් නැත යන්නේ අදහස පුද්ගල ධර්මතාවය යනු දෘෂ්ටියක් පමණක් බවය. පුද්ගලයෙක් ඇත නැත යන්නද දෘෂ්ටියේම කොටසකි
- ක්‍රියාවන්ට විපාක ඇත යන්නේ අදහස පුද්ගලයෙක් සත්වයෙක් යන දෘෂ්ඨියෙන් තොරවූ හේතුඵල ක්‍රියාවලියක් බවයි
- දේවල් සිදුවීමට පුද්ගලයෙක් සිටිය යුතුයි යන බව මිථ්‍යාවකි. එය නොදැනීමේ හේතුව නිසා ඇතිවූ ඵලය සත්ව පුද්ගල භාවයයි. විදර්ශනාව පිණිස
077. මස් ගුලිය සංඥාව
- ඇස් යනු මස් ගුලි දෙකකි. මස් ස්කන්ධය අතින් රාත්තල නොඉක්මවන්නේය. ප්‍රමාණයෙන් බෙලිගෙඩි නොඉක්මවන්නේය.
- වටිනාකම ඇත්තේ ද ඇස් කුහර දෙක තුළ පවතිනතුරු පමණි. ඇස් දෙක ගැලවෝහොත් වටිනාකම හතුරුදහන් වන අතර බිය පිළිකුල උපදවන්නකි.
- මෙවන් ඇස් දෙකක් පිනවීම සිදු කිරීම ප්‍රමාණ නොවන කාරණයකි. වහල්කමකි.
- පැය කිහිපයක් පුරා මස්ගොබ දෙකට ටෙලිවෘතාන්ත පෙන්වීම හාස්‍යජනකය
- ජීවිතය පුරාවටම අප වෙහෙසෙන්නේ මස් කැබිලි දෙකක් පිනවීමටද ?විදර්ශනාව පිණිසය
076. බාඳුරා මල
- සොබා දහම තුළ උපක්‍රමශීලී බව ක්‍රියාත්මක වේ. බාදුරා මල උදාහරණයකි
- නමුත් කෙනෙක් නොපවතී. එය ලෝකයේ පවතින ධර්මතාවයකි
- සත්ව පුද්ගල දෘෂ්ටිය නොයෙකුත් ආකාරයෙන් හටගනී. මෙවැනි උදාහරණ මගින් උපක්‍රමශීලී බව නිසා සත්ව පුද්ගල බවක් පවතී යයි යන දෘෂ්ටිය බිඳිය හැක
- විදර්ශනාවේදී අරමුණ බොහෝ වේලා සිතේ රඳවාගෙන සිටිය යුතුය. අනුලෝම ප්‍රතිලෝම දුර ළඟ ආදී ලෙස විදර්ශනා කළ යුතුය. එවිට බොහෝ වැටහීම් ඇතිවේ
075. උදලු මිට
- උදුලු මිටක් දිලිසෙන සුමට භාවයක් ගන්නේ එය භාවිතය තුළය. භාවිතයේදී බහුල වශයෙන් භාවිතයේදී උදුළු මිට දිලිසීම නිරායාසයෙන් සිදුවන්නකි
- එසේම කුඩා ධර්ම කරුණක් වුවද නැවත නැවත මෙනෙහි කිරීමේ දී, නැවත නැවත භාවිතා කිරීමේදී ලෝකය කෙලෙස් ආදිය කණ්නාඩියක් මෙන් මනාව වැටහෙනු ඇත
- උදලු මිට සුමට වන්නේ එය සුමට කිරීමේ ක්‍රියාවක් ලෙස නොව උදලු ගෑම නැමති ක්‍රියාව තුළිනි
- එසේම ධර්මයන් අවබෝධ වීමද එසේමය. හේතු සකස් කල යුතුය. ප්‍රතිඵල ලැබෙනු ඇත
- අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට පොර බැදීම බොහෝ විට දුකකින් කනස්සල්ලයකින් මාන්නයකින් කෙළවර වෙයි
- ඉන්නා තැනින් ඉහළට එසවීමේ අරමුණ. ලද දෙයින් සතුටු වීම ආදී ලෙස ප්‍රතිපදාව උපක්‍රමශීලීව වැඩිය යුතුය
074. හිමි නැත
- ඉර පෑයීම, හඳ පෑයිම ආදී බොහෝ සිදුවීම් දැනගත් පමණකින් ඒවායේ හිමිකාරීත්වය නොමැත
- අවම වශයෙන් හිමිවීමකට තවත් බොහෝ කාරණා සකස් විය යුතුය
- සිතද එලෙසමය. සිත තුළ ඇතිවන සිතිවිලි දැනගැනීම පමණක් සිදුවේ. ඇත්තෙන්ම දැනගත් පමණකින් එය හිමි නැත
- කනස්සල්ල, පසුතැවිල්ල, පීඩාව ආදී ඕනෑම සිතිවිල්ලක දැනගැනීම පමණක් සිදුවේ. සිතිවිල්ල දැනගත්තේ මමය, එහි අයිතිකාරීත්වය මට හිමිය, යන්න මුලා වූ දෘෂ්ටියක් පමණි
073. වර්ණ ලෝකය
- මානසික පරීක්ෂණයකි. භාවනා ඉරියව්වට ගොස් බුදුගුණ ආදිය සිහිකොට සිත ඒකාග්‍ර වීමට ඉඩ හරින්න. ඇසින් යමක් දකින මොහොතක් සලකන්න
- එහි ඇති රතු වර්ණය ඉවත් කරන්න, කොල වර්ණය ඉවත් කරන්න, ආදී ලෙස සියලු වර්ණ ඉවත් කරන්න. ඉතිරි වන්නේ කුමක්ද ? (කළු යනු ද වර්ණයකි)
- පරීක්ෂණය අනුලෝම සහ ප්‍රතිලෝමව සිදු කරන්න ( වර්ණ එකතු කරමින් සහ වර්ණ ඉවත් කරමින්) නැවත නැවතත් සිදු කරන්න
- විදර්ශනාවේ ප්‍රබලතාවය අනුව නිගමනයන් තීරණය වේ. උදාහරණයක් ලෙස අතීතයේ සිට මේ දක්වා දැක ඇත්තේ අම්මා, තාත්තා, ගහකොළ ආදි වස්තූන් නොව හුදෙක් උදාසීන වර්ණ පමණි.
072. ජීවිත අපේක්ෂාව
- බොහෝ සත්වයන් දැඩි සේ ජීවිත අපේක්ෂාවෙන් පසුවේ ( මරණයට අකමැති බැවිනි)
- නමුත් ජීවිතය ලැබීමෙන් කළ හැකි වික්‍රමයක් නැත. ලැබෙන සැපයක්ද නැත.
- තවද ජීවිතය යනු ජයග්‍රහණයක් නොමැති පොරබැදීමකි. හම්බ කිරීම නඩත්තුව මෙන්ම ලෙඩ දුක් සමග කරන පොරය, කාම වස්තුන් සමග පොරය, සිත සමඟ සිදුකරන පොරය ආදී නොයෙකුත් පොර බැදීම් ගොන්නක් අවසානයේ පරාජයම හිමිවනු ඇත
- ජීවිත අපේක්ෂාව යනු සිදු කළ යුතු ගැඹුරු විදර්ශනාවකි.
- ජීවිත ආශාව ලෙස පෙනුනද ගැබ්ව ඇත්තේ බොහෝ විට කාම ආශාවන්ය. ආශාවන් එකින් එක බිඳවැටෙන විට ජීවිත ආශාව ද නැති වනු ඇත
- ජීවිත අපේක්ෂාව යනු මුලා වූ සිතෙක අවශ්‍යතාවයක් මිස කයෙහි අවශ්‍යතාවයක් නොවේ. මේ ජීවිතයට ලෙස පසුව ඒ ජීවිතයට ලෙස වෙනස් වේ
- ජීවිත අපේක්ෂාව තුළ වූ අපේක්ෂාව කුමක්දැයි හොඳින් හඳුනාගත යුතුය
071. හය ආකාර දුක
- යමක් හෝ යමෙක් ඇසුරු කිරීමේදී ඒ හා බැඳුණු ආකාර හයක දුකක් ඇත.
- ලබා ගැනීමට කලින් දුක් දෙකකි ( 1-ලබා ගැනීමට දරණ වෑයම, 2-ලබා ගැනීමට පෙර ඇතිවන බය)
- ලබා ගත් පසු දුක් තුනකි ( 3-පවත්වාගෙන යෑම, 4-වැඩිදියුණු කිරීම, 5-බය)
- අවසානයේ හිමිවන එක් දුකකි ( 6-අහිමි වීමේ/වෙන් වීමේ දුක)
- උදාහරණයක් ලෙස වාහනයක් සලකන්න.
- (1-එය ලබා ගැනීමට මුදල් රැස් කළ යුතුය. දුකකි) (2-එය හෝද වාහනයක් ද, ලෙඩ තිබේද, රැවටීමක් ද, ආදී ලෙස ඇතිවන බය. දුකකි)
- (3-තෙල් ගැසීම,සේදීම, ආරක්ෂා කිරීම, නඩත්තු කිරීම ආදී දුක. 4-අවශ්‍යය සහායක කොටස් සවිකිරීම, ස්ටිකර් ආදිය ගැසීම, කැමරා සවිකිරීම ආදී දුකකි. 5-හැප්පීමක්, සීරීමක් අනතුරක්, සොරකමක්, වේදෝ ඇතිවන බය. දුකකි)
- (6-මොන ලෙස ආරක්ෂා කළත් අවසානයේ සිදුවන ඒකාන්ත වෙන්වීම. දුකකි)
- ඕනෑම දෙයක් සම්බන්ධව මේ හය ආකාර දුක පවතී. ගලපා බලන්න. ශක්ති ප්‍රමාණයත් අනුව ඉතා ගැඹුරින් මෙම කාරණා දැකිය හැකිය
070. අනපේක්ෂිත මරණය
- ඉපදුන සත්වයන්ට මරණය ඒකාන්තයෙන් හිමිය
- ඒකාන්තයෙන් හෙට මැරෙන බව දන්නේ නම්, අද සිදු කරන්නේ කුමක්ද? උදාහරණයක් ලෙස ඇතිවන්නේ දුක, කනස්සල, බය, තැති ගැනීම වැනි දේය
- නමුත් අප අද දින ගත කරන්නේ බයින් තැති ගැනීමෙන් නොවේ නම්, එහි අදහස වන්නේ හෙට මැරෙන බව නොදන්නා බවයි
- නමුත් ඒකාන්ත වශයෙන් ම හෙට මරණය සිදුවන අදක් එළඹෙනු ඇත. එදිනෙද මේ ලෙසම බියෙන් තැති ගැනීමක් නොමැතිව ජීවත් වේ. ගම්‍යය වන්නේ හෙට සිදුවන මරණයක් කිසිසේත් අපේක්ෂා නොකරන බවය
- සංසාරේ පෙර සිදුවූවාසේ අනපේක්ෂිත තවත් මරණයක් අත්විඳීමට සිදුවනු ඇත
- මරණානුස්සතිය නිරතුරුව වැඩිය යුතුය. ප්‍රතිඵල ලෙස කෙලෙස් යටපත් වන අතර වීරිය තව තවත් වැඩිවීම, මාර්ගයේ දියුණුවීම, ආදී විශාල ආනිසංස හිමි වේ
069. මම පරීක්ෂණය 01
- මෙය මානසිකව සිදුකරන පරීක්ෂණයකි. ධර්මයක් වටහා ගැනීමේ චේතනාවෙන් සිදුකරන්න
- තමාම හෝ යම් පුද්ගලයෙක් සිහිපත් කරන්න. ඔහුට නමින් ආමන්ත්‍රණය කළ හැක
- එම ශරීරයෙන් එක් අංශුවක් ඉවත්කර වෙනත් ස්ථානයකින් තබන්න. අදාළ නමින් නැවත ආමන්ත්‍රණය කළ හැකිදැයි හොඳින් මෙනෙහි කර බලන්න
- එම නමින් නැවත ආමන්ත්‍රණය කළ හැකි නම් ( අංශුවේ අඩුවක් ඇතව ), නිගමනය වන්නේ අදාල ඉවත් කළ අංශුව සහ නම අතර සම්බන්ධයක් තිබිය නොහැකිය යන බවය
- එම අංශුව තිබූ ස්ථානයෙන් නැවත තබන්න
- නැවත දෙවැනි අංශුවක් සඳහා පරීක්ෂණය සිදු කරන්න. නිගමනය පරීක්ෂා කරන්න.
- එලෙස සියලු ම අංශූන් සඳහා මෙම පරීක්ෂණය සිදු කරන්න
- මෙය තම ශරීරය ලෙස ද බාහිර ශරීරයක් ලෙස ද සිතට හොඳින් වැටහෙන ආකාරයෙන් ද පරීක්ෂණය වෙනස් කරගන්න
- එම නිගමනයන් සමග සිදුවන වැටහීම් තථාගත දේශනාව සමග ගලපා බලන්න. වෙනසක් ඇත්නම් පරීක්ෂණයේ යම් දෝෂයක් පැවතිය හැක
- මෙම පරීක්ෂණය නැවත නැවතත් සිදු කරන්න. වැටහීම් සිදුවනු ඇත
068. මාරයා
- නිවනට බාධා වෙන හෝ නවතන කෙනෙක් හෝ දෙයක් මාරයාය. ලොකුම මාරයා තමාට තමාය
- මාරයාද පුද්ගල අනුබද්ධ වේ. කෙනෙකුට මාරයා, තවත් කෙනෙකුට, කල්‍යාණ මිත්‍රයා විය හැක
- උදාහරණයක් ලෙස කෙනෙකුට කායික රෝගයක් මාරයා වන විට ( ප්‍රතිපදාව අඩාල කරන හෙයින් ) එම ලෙඩම විදර්ශනා කරීමෙන් කල්‍යාණ මිත්‍රයා කර ගැනීමටද හැකියාව ඇත
- මාරයා, මාරයා වන්නේ චේතනාව/සිතන ආකාරය අනුවය
- සිතන ආකාරය නිවැරදි කරගත් ( රහතන් වහන්සේ ) අයෙකුට මාරයෙක් නැත
- මාරම කතාව වන්නේ මාරයා, මාරයා ලෙස හඳුනා ගත් විට මාරයා, කල්‍යාණ මිත්‍රයෙකු වීමයි
067. පිළිතුර
- වර්තමානයේ අපට ඇතිවන බාධක ප්‍රශ්න ප්‍රබලතාවය අඩුවන දැකීමේ ක්‍රම ඇත
- එළැඹී ඇති ප්‍රශ්නය, අතීතයේ ඇතිකරගත් ප්‍රශ්නයකට (හේතුව) වර්තමානයේ ලැබුණු පිළිතුර (ඵලය) වේ
- අප වෙත පැමිණෙන ප්‍රශ්න කම්කටොළු භාදක ආදී සියල්ල පිළිතුරු ලෙස දැකිය හැක.
- උක්ත ප්‍රශ්නය අතීතයේ සිදුවූවකි. අන් ආකාරයෙන් අතීත හේතුවකට වර්තමානයේ ඇති වූ ඵලය වේ
- තවද වර්තමානයේ එළඹෙන්නේ ඵලයක්/ පිළිතුරක් වන අතර එය නැවත හේතුවක්/ප්‍රශ්නයක් නොවීමට වග බලා ගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය
066. කුණු ගොඩ
- කුණු ගොඩක් ඉවත් කිරීමට ඇත්තෙකුට,ඒ අරඹයා ඇතිවන සිතිවිල්ල ,ඒ පිළිබඳ කලකිරීම, උපක්‍රම යෙදීම, එම ස්ථානයට පාරක් කැපීමද කුණුගොඩ ඉවත් කිරීමම වෙයි
- සිත ඇතුළු කය ආදී කුණුගොඩ ද එලෙසමය. එම කුඩු ගොඩේ ප්රමාණය ද නොදන්නා බැවින්. ඉතාම ශක්තිමත් හෙයින් නොයෙකුත් උපක්‍රම යෙදීමට සිදුවී තිබේ. වැරදියට හෝ උත්සාහ කරන්නා තුළ අවම වශයෙන් ශ්‍රද්ධාව හෝ පවතී.
- කෙනෙක් තම හැකියාව අනුව ධර්ම මාර්ගය වෙනුවෙන් කරන සුළු කැපවීම පවා අවතක්සේරු නොකළ යුතුය. ඉතා ඉහලින් අගය කළ යුතුය
- විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන් අවතක්සේරු නොකළ යුතුය. ඔවුන් තුළද සසර ගත විශාල ශක්තියක් පැවතිය හැක
- කුඩා පැලයක් විශාල ගසක් වී විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා සෙවණ පතුරුවන්නා සේ අනාගතයේ විශාල පිරිසකට ධර්ම මාර්ගයට මග පෙන්වන්නා ද ඔහු විය හැක.
- වැරැද්ද හෝ නිවැරැද්ද දකින්නා තුළ ද්වයතාවය ඇත. වැරැද්දක් නිවැරැද්දක් නොදකින යෝගාවචරයා අඩු වැඩියක් නොමැතිව ධර්මතාවය බවට පත්වී ඇත, තුළ අටලෝ දහමින් අකම්පිත ගුණය ඇති හෙතෙම හේතුඵල දහම තුළ හොඳින් පිහිටා ඇත
065. සියල්ල ධර්මයන්ය
- සියලුම අධර්මයන් ධර්මයන් ලෙස දැකිය හැක.
- අධර්මයක් වුවද අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම, ජාති, ජරා ව්‍යාධි මරණ ආදී ධර්මයන්ට යටත්ය
- මතුකර ගැනීමේ හැකියාව ඇත්නම් අධර්මයේද ධර්මයන් ඇත
- අධර්මය අධර්මයක් ලෙස වෙන්කර ගැනීම ද ධර්මයකි
- මිත්‍යා දෘෂ්ඨිය යනු සසර පැවැත්මේ ධර්මතාවයයි. එයත් ධර්මයකි
- සක්කාය දිට්ඨිය තොර වූ විට ධර්මය හෝ අධර්මයෙහි වෙනසක් නැත
- අධර්මය හා ගැටෙන කෙනා තුළ ඇති ධර්මයක් නැත
- හඳුනාගත් අධර්මය ධර්මයකි
064. කොහුලනුව
- කෙන්ද කෙන්ද එක්වී සකස් වු කොහු ලණුව බොහෝ ශක්තිමත්ය.
- කෙඳි එකිනෙක වෙන්ව පැවතුණත් බොහෝ ශක්තියක් එහි ගැබ්ව ඇත්තේ සැකැස්ම නිසාය. සැකැස්ම බිඳ වැටුණහොත් කෙඳි එකිනෙක ගැලවී යන අතර පැවැත්ම බිඳ වැටේ. පැවති ශක්තිය ද අතුරුදහන් වේ
- රහතන් වහන්සේගේ ද සිතිවිලි පැවතුණද බැඳීමක්, සසර ගමනට ශක්තියක්, හට නොගන්නේ අවබෝධය නැමැති සැකැස්ම නිසාය
- පෘථග්ජන සිතිවිලි අනවබෝධය නැමැති සැකැස්මෙන් සකස් වී ඇත. එම සැකැස්ම බොහෝ ශක්තිමත්ය. ලෙහෙසියෙන් බිඳ නොවැටේ
- කාරණය නම් කෙඳි කෙඳිමය. සැකැස්ම පමණක් වෙනස් වේ. සකස් වන ස්වභාවය අනුව කොහුලනුවේ පැවැත්ම තීරණය වේ
- එසේම සසර ගත සත්වයාගේ සිතිවිලි (පැවැත්ම) තදින් බැඳී ඇත්තේ පුද්ගල දෘෂ්ඨියෙනි. මෙම දෘෂ්ටිය බිඳ දැමූ විට සියල්ල ක්‍රමානුකූලව විසිරී ගොසින් අවසානයේ පැවැත්ම අහෝසි වේ
- බැඳීමක් ඇති තැනක වෙන්කිරීමේ හැකියාවක් ඇත්නම් ඇත්තෙන්ම ඒවා බැඳී නැත
063. දුරස්ථ පාලකය
- දුරස්ථ පාලකයක් සලකනවිට එයට සංවේදී වන පරිපථ කොටසක් අදාළ උපකරණයන්හි පැවතිය යුතුය. එම සංවේදී පරිපථ කොටස හරහා ඒවා පාලනය වේ
- එසේම, බාහිර කොපමණ රූප පැවතියත්, ඒවාට සංවේදී ක්ලේශයන් ඇත්නම් පමණක්, ඒවායෙහි බලපෑමට සත්වයා නතුවේ
- එනම් බාහිරය, දුරස්ථ පාලක ලෙස සැලකූ විට අප ඒවාට සංවේදී වෙමින් මානසික මෙන්ම කායික චලනය වීම හෝ අන් ආකාරයෙන් ඒවායේ ග්‍රහණයේ පවතී
- උපමාවක් ලෙස අප දුරස්ථපාලක ජාලයකට යටත්ව පවතින සෙල්ලම් බඩු වැනිය. ගැහැණුන්, මිනිසුන්, යානවාහන, වතුපිටි, ඉඩකඩම්, මුදල් ආදිය අපගේ දුරස්ථ පාලකයෝ ය. මක්නිසාද ඒවාට සංවේදී ක්ලේශයන් අභ්‍යන්තරයේ ගැබ්ව ඇති බැවිනි
- ප්‍රතිපදාවක් ලෙස අප සිදු කරන්නේ මෙසේ සංවේදී වූ පරිපථ කොටස් ගලවා කිරීමයි. දුරස්ථ පාලක වලට සංවේදී නොවීමයි. මිදීමයි. නිවීමයි
062. කුතුහලය
- කුතුහලය යනු හිතේ විසිරීම ඇතිවන කාරණයකි. දැන ගැනීම සඳහා අවශ්‍යතාවයක් ඇතිවන අතර දැනගත් විට නැති වීම ලක්ෂණයයි
- කුතුහලය යනු කතන්දර, නාට්‍ය, චිත්‍රපට සහ එදිනෙදා නොයෙකුත් ජවනිකා හරහා පැවැත්ම සකස් කරන ප්‍රබල ධර්මතාවයකි. මිරිඟුවක් උපමා කළ හැක
- උදාහරණයක් ලෙස යම් රහසිගත කතාබහක් ඇත්නම් එය දැන ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයක් පවතී. සිත විසිරීමට පත්වේ. නමුත් එය දැනගන්නට ලැබුණද ඇතිවන විමුක්තියක්ද නොමැත
- මූලිකව, එවැනි කුතුහලයක් පැමිණි විට අතීතයේ මෙවැනි සිදුවීම් කොපමණ තිබුණත් ලැබුණු විමුක්තියක් නොමැත, මෙයද තවත් එවැන්නකි, කුතුහලය දනවන අරමුණ වෙනස් වූවා මිස කුතුහලය නැති වූයේ නැත, ආදී ලෙස සිතා දැනගැනීමේ අවශ්‍යතාවය දුරු කළ යුතුය
- නොයෙකුත් අත්හදා බැලීම් වලින් දකින ආකාරය වෙනස් කළ යුතුය. අවසානයේ කුතුහලයකට අරමුණක් හසු නොවනු ඇත
- දැනගැනීමෙන් කුතුහලයක් නොසන්සිඳෙන අතර අවබෝධයෙන් පමණක් කුතුහලය සංසිඳේ
061. දැඩි බව
- දැඩි බව යනු නිවනට අත්‍යවශ්‍ය වූ කාරණයකි
- දැඩි බව ඇතිවිය යුත්තේ සිතට එරෙහිවය. බාහිර පුද්ගලයන් අරභයා පැවැතිය යුත්තේ නිහතමානීකමයි
- බාහිර පුද්ගලයන් ආරම්භයා ඇති දැඩි බව බොහෝවිට මාන්නයකි, ද්වේශයකි.
- සීලයෙහි අත්තිවාරම වන්නේ සිතට එරෙහිව පවතින දැඩි බවයි. ධූතාංගවල අත්තිවාරම ද එයයි
- බාහිරින් ධර්මය හෝ වෙනත් කරුණක් සම්බන්ධ වැරදි යයි හැඟෙන යමක් ඇසීමට ලැබුණහොත් සිතේ ඇතිවෙන්නේ අදාළ පුද්ගලයාට එරෙහිව දැඩි බවයි. නමුත් විය යුත්තේ එය දරා ගැනීම පිණිස සිත ඉදිරියේ දැඩිවීමයි
- අභ්‍යන්තරයට ක්‍රියාත්මක විය යුතු දැඩි බව බාහිරයට ක්‍රියාත්මක නොකරන්න
060. දානයක පිළිවෙල
- දානයක් ලබාදීමේදී එය නිවන් අරමුණින් සිදුකළ යුතුය. සිතන ආකාරය ද ඉතා වැදගත්ය. උදාහරණයක් ලෙස,
- ඇස අනුභන්තෙන් ආහාර අලංකාරයෙන් ලබා දිය හැක. එවිට අලංකාරය ද දානයක් වනු ඇත
- කන අනුභද්දෙන් නිශ්ශබ්දතාවය දානයක් ලෙස ලබාදිය හැක. එවිට නිශ්ශබ්දතාවය දානයක් වනු ඇත
- නාසය අනුබද්ධයෙන් සුවඳ දුම් ආදියෙන් දානයක් ලබා දිය හැක. පිරිසිදු වාතාශ්‍රය ලබාදිය හැක. එවිට ජනෙල් දොරවල් ඇරීම පවා දානයක් වනු ඇත
- දිව අනුබද්ධයෙන් ප්‍රණීත ආහාර ලබාදීම සිදුකළ හැක
- ශරීරය අනුබද්ධයෙන් පහසු ආසන ලබාදීමද සිදුකළ හැක
- මෙයින් ලැබෙන ශක්තිය සිතට ද ආහාරයක් වනු ඇත. එම ශක්තියෙන් බණ භාවනා කොට මාර්ග ඵලවලට පත්වන බැවිනි
- මෙලෙස ආයතන පිළිබඳව සිතමින් දානයක් පිළියෙල කිරීම පරිපූර්ණ දානයක් සඳහා හේතුවක් වනු ඇත
059. තථාගත
- සම්මා සම්බුද්ධත්වය මේ ලෝකය තුළ පහළ විය
- අවබෝධය ඇති පමණකින් මිනිසුන් තුළ ශ්‍රද්ධාවක් ඇති වන්නේ නැත
- අවබෝධය පිළිබඳ දැනගන්නා තරමට ශ්‍රද්ධාව ඇතිවේ
- දැනගන්නා ස්වභාවයේ දෝෂ ඇතොත් එම දෝෂයද ශ්‍රද්ධාවට බලපෑම් කරයි.
- එම නිසා දැනගන්නා ආකාරය/ දැනගන්නා මාධ්‍ය ඉතාම වැදගත්ය. තමන් එය පිළිබඳ සිතන ආකාරයද බෙහෙවින් වැදගත්ය
- නමුත් අවබෝධයක් නිවැරදිවම දැනගත හැකි ක්‍රමයක් ලෝකය තුළ නොපවතී
- බොහෝම නිවැරදි ක්‍රමය වන්නේ තමන් ද අවබෝධයන් ලබමින්, ඒ අනුව අවබෝධය තහවුරු කර ගැනීමයි. එවිට ඇතිවන දෝෂය බොහෝ අවම කරගත හැක.
- ඇසෙන දේවල් ,පෙනෙන දේවල් ,සිතෙන දේවල් අනුව නිගමනවලට නොඑළඹෙන්න. ඒවා අල්ප වූ හේතූන්ය. නිගමනයන් බොහෝ දෝෂ සහිත වේ
- තථාගත ගුණය අප්‍රමාණය. විදර්ශනාව පිණිසය
058. විදුලි පංකාව
- විදුලි පංකාවක් අඩු වේගයෙන් දුවන විට පෙති දැක ගත හැකි අතර නතර වූ විට පෙතිවල ස්වභාවය ද දැකගත හැක
- සිතද ඒ හා සමානය. සිතෙහි ඇති වේගය නිසා සිතෙහි ස්වභාවය වටහා ගත නොහැක.
- සිතෙහි ස්වභාවය දැකගත හැක්කේ සිතිවිලි ඝනත්වය අඩු විටය. සිත සමාහිත වූ විටය. කැළඹුණු ස්වභාවයක් ඇති විට එහි ක්‍රියාකාරිත්වය වටහා ගැනීම ඉතා අපහසුවේ
- සිත යනු නිතරම පැවැත්මට බර ධර්මතාවයකි. මුළාවට පත්වීමේන් කිසිවකට නොදෙවිනීය
- කාමයේ හැසිරෙන්නා හට කාමයේ ආදීනව නොපෙනේ. එයින් මුලාවට/දුකට පත්වේ
- ධර්මයෙන් පවා "මම" පෝෂණය වීම සිදුවිය හැක. ස්වභාවයෙන්ම සිතේ පවතින නිත්‍ය සුබ ආත්ම සංඥාව බිඳ දැමිය යුතුය
- මෙම ධර්මතා හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා සීලයක පිහිටා / භාවනාවන් වඩා හිත සමාහිත කළ යුතුය. කාය විවේකය, චිත්ත විවේකය ඇති කරගත යුතුය.
- අවබෝධය තුළ නැවතීම ඉබේටම සිදුවේ. අමතර ආයාසයක් අවශ්‍ය නැත
- තව තවත් වීර්ය කරන්න
057. ප්‍රශ්න
- ගඟට ගල්ගැසුවාට ගගෙන් ප්‍රතිචාරයක් නැත. එම කම්පනයන් හොඳින් දරා ගනී
- එසේම ජීවිතයට පැමිණෙන බාහිර කම්පනයන් දරා ගැනීම පුරුදු කළ යුතුය
- ගඟට පැමිණෙන බාධකය, ගඟට බාධකයක් නොවනවා සේ. ජීවිතයට පැමිණෙන බාධකද බාධකයක් නොකර ගත යුතුය
- මෙය මා අතීතයේ ඇතිකරගත් ප්‍රශ්නයකට ලැබුණු පිළිතුරක් ලෙස, ප්‍රශ්නය පිළිතුරක් ලෙස භාර ගත හැක
- විය යුත්ත තමයි සිදුවන්නේ. නොවිය යුත්තක් සිදුවන්නේ නැත ආදී ලෙස සිතිය හැක
- ප්‍රශ්නයක භාරකාරීත්වය පිළිබඳව ප්‍රශ්න කිරීම කළ හැක. නහයටද දිවටද මොළේටද මස් වලටද ආදී ලෙස
- අනවරාග්‍ර සංසාරයක සියලු ලෞකික ප්‍රශ්න විසඳුනා සේ මේ ප්‍රශ්නයද විසඳී යන්නේය ලෙස සිතන්නේය
- මට වඩා බරපතල ප්‍රශ්න ඇති බොහෝ පිරිස් සිටින්නේය ලෙස සිතන්නේය
- යන යන තැන අසූචි මල්ලක් දරාගෙන යන /මරණයෙහි උරුමකාරයෙක්ද වූ මා නොවටිනා බවද මෙනෙහි කළ යුතුය
- තවත් නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ඇති අතර එලෙස සිතමින් ප්‍රශ්නවල ධාරිතාව අඩු කර ගත යුතුය. මෙය ධර්ම මාර්ගයට පිවිසීමේ මූලික පියවරකි
056. ද්වේශය
- ද්වේශය ඇත්තාට මෛත්‍රිය කදිම විසඳුමක් නොවේ
- එය අපිරිසුදු රෙදිවලට සුවඳ විලවුන් ඉසිනවා වැනි දෙයකි
- අපිරිසිදු රෙදි වල ඇති කුණු සබන් හෝ එවැනි උපකාරකයක් භාවිතා කර සෝදා ඉවත් කළ යුතුය
- එලෙසම ද්වේශයද නුවණ නමැති උපකාරකය භාවිතා කර ඉවත් කළ යුතුය
- ගෙදර, ගම, රට, ලෝකය, මිනිසුන් මෙසේ පැවතිය යුතුය, එසේ නොවිය යුතුය යැයි දෘෂ්ටියක් පවතී. ඒ හා එකඟ නොවන සෑම අවස්ථාවකම ද්වේෂය හටගනී
- මේ කිසිම දෙයක් අපගේ පාලනයේ නොමැත, ආදී ධර්මයන් මැනවින් වටහා ගත යුතුය. නුවණ මිශ්‍ර, සොබා දහමේ උපමා ද බොහෝ උපකාරී වේ
- මූලික ප්‍රවේශයක් ලෙස තමන්ගේ කැමැත්ත ලෝකයෙන් බලාපොරොත්තු නොවී, ලෝකයේ කැමැත්ත තමන්ගේ කැමැත්ත කර ගත යුතුය. එවිට ද්වේශයෙන් විශාල ප්‍රතිශතයක් ඉවත් කර ගත හැක
055. ද්වේශය
- ද්වේශය ඇත්තාට මෛත්‍රිය කදිම විසඳුමක් නොවේ
- එය අපිරිසුදු රෙදිවලට සුවඳ විලවුන් ඉසිනවා වැනි දෙයකි
- අපිරිසිදු රෙදි වල ඇති කුණු සබන් හෝ එවැනි උපකාරකයක් භාවිතා කර සෝදා ඉවත් කළ යුතුය
- එලෙසම ද්වේශයද නුවණ නමැති උපකාරකය භාවිතා කර ඉවත් කළ යුතුය
- ගෙදර, ගම, රට, ලෝකය, මිනිසුන් මෙසේ පැවතිය යුතු යැයි අදහසක් පවතී. ඒ හා එකඟ නොවන සෑම අවස්ථාවකම ද්වේෂය හටගනී
- මේ කිසිම දෙයක් අපගේ පාලනය නොමැත
054. තනතුරු
- බොහෝ අයට තමන්ට අනන්‍ය තනතුරු තානාන්තර ඇත. එයට විශාල වටිනාකමක් ලබා දී තිබුණද, එය මෙම කයට සාපේක්ෂව ද සීමා සහිත කාලයකට ද ලෙස වේ
- එම තනතුර සම්බන්ධයෙන් යම් ලෞකික සැපයක්ද ලැබී ඇත, නමුත් තාවකාලිකය. හේතූන් සකස් වන විට, ඵ් හා ලැබූ ලෞකික සැපය ද අහිමිව යයි
- තනතුර සමාජයට සාපේක්ෂක වේ.තනතුරකට වටිනාකමක් ලැබෙන්නේ සිටින සමාජයට සපේක්ෂ වයි. එය වෙනස් වන විටද වටිනාකම වෙනස් වෙයි
- එම වටිනාකම ලෞකික වශයෙන් වෙයි, ලෝකෝත්තර වශයෙන් නොවෙයි
- එහි වටිනාකම වැඩි වන්නා වූ තරමටම ඒ හා අනුබද්ධ දුකක්ද අන්තර්ගත වෙයි තනතුර අහිමිවීම හෝ මරණය සමඟ දුකටම පත් වේ
- මෙසේ සපේක්ෂ වූත්, වෙනස් වන්නා වූත්, තනතුරු නිසා මාන්නයට පත් වේ. එයින් මුලාවට පත් වේ
- මෙහි දී 'මම', 'මගේ' යන මෝහය තව තවත් පෝෂණය වීමට ඉඩ ඇත. බොහෝ කර්ම වලට ද මූල් විය හැක
- මෙලොව/පරලොව දුකටම පත් වීමට හේතු ද සැකසේ
- හුදෙක් තනතුරු තානාන්තර ධනය බලය සාපේක්ෂක තාවකාලික ධර්මතාය, අවබෝධයෙන්ම ඇසුරු කළ යුතුය
053. ප්‍රවේසම් කිරීම
- ප්‍රවේසම් කිරීමට බොහෝ දෑ ඇත. එදිනෙදා ජීවිතයේ කායික මෙන්ම භෞතිකව නොයෙකුත් ආකාරයේ ප්‍රවේසම් කිරීම් ඇත
- කය නොයෙකුත් ලෙඩ රෝග වලින් ප්‍රවේසම් කිරීම, පත් විය හැකි දුක් පීඩා වලින් ප්‍රවේසම් වීම පිණිස වෑයම වැනි කායික ප්‍රවේසම් කිරීම්ය
- තමන් සතු වටිනා භාණ්ඩ, මිල මුදල්, දේපල ආදිය සොර සතුරන්ගෙන් හා නොයෙකුත් විපත්වලට පත්වීමෙන් ආරක්ෂා කරගැනීමද අනෙකකි
- මෙය තුළ යම් මෝහයක් තිබීමට ඉඩකඩ ඇත. යමක් පරිස්සම් කිරීමට පෙළඹෙන්නේ එය 'මගේ' යන දෘෂ්ටිය නිසා විය හැක
- නමුත් යමක් පරිස්සම් කිරීමට සිදුවීමෙන්ම, එයින් පිළිබිඹු වන්නේ 'මගේ', 'මට අයිති' යන ස්වාභාවයක් එහි නොමැති බවය
- එය සැබැවින්ම 'මගේ' නම් එය පරිස්සම් කිරීමට අවශ්‍යතාවයක් නොමැත. එසේම එය වෙනත් කෙනෙකුට ගැනීමටද නොහැක
- පිළිබිඹු වන්නේ මේ සියල්ල අනාත්ම ධර්මතාවයකට යටත් බවය
- විදර්ශනා කමටහනක් සඳහා හේතු වේවා!
052. පැහැදිලි කිරීම් පිළිබඳ පැහැදිලි කිරීම
- පැහැදිලි කිරීම් වල අඩංගු වන්නේ බොහෝවිට අප දන්නා කාරණාමය
- නමුත් මෙවැනි පැහැදිලි කිරීම් හේතුවෙන් සිතිවිලි ප්‍රවාහය ධර්මානුකූල දිශාවකට යම් කාලයක් යොමු වීම ප්‍රධාන වාසියකි
- පැහැදිලි කිරීම් දෙස දකින ආකාරය ඉතා වැදගත්ය
- පැහැදිලි කිරීමේ යම් අපැහැදිලි කමක් තිබුණහොත්, එය දැන්වීම ඔබගේ වගකීමක් වන අතර වෙනත් ආකාරයකින් කෙනෙකුගේ අඩුවක් දරාගැනීමේ ගැනීමේ ගුණය ලෙස ගුණයක් දියුණු කළ හැකිය
- සියල්ල සාපේක්ෂ බැවින් ඕනෑම පැහැදිලි කිරීමක ධර්මයක් දැකිය හැකි අතර අන් ආකාරයෙන් අඩුවක්ද දැකිය හැකිය
- පැහැදිලි කිරීම් සඳහා ඔබගේ යම් අදහසක් ඇත්නම් එය ඉතා වැදගත් වන අතර, දැන්වීම ධර්ම සාකච්ඡාවක් ද වනු ඇත
- ප්‍රතිපදාවේ අඛණ්ඩත්වය ආරක්ෂා කර ගැනීමට මෙලෙස සිදුවන පැහැදිලි කිරීම් ද හේතුවක් වනු ඇත
051. අසාධාරණය
- සීලය, සමාධිය, ප්‍රඥාව ලෙස පුරුදු කරමින් සමස්තයක් ලෙස අප සිදු කරන්නේ චුති සිත නිවැරදි කිරීමය
- මරණීය මොහොත ඉතා තීරණාත්මකය. නිවන, නිරය හෝ කර්ම ශක්තිය අනුව ජාතිය තීරණය වන මොහොතකි. ඉතා භයානකය.
- මෙහිදී හානිකර මතකයන් නොතිබීම ඉතා වැදගත් කාරණයකි. කර්මයන් කර මතකය මකා දැමීමේ ක්‍රමයක් නැත.
- සුළු වෙලාවක් තුළ සිදුවන වැරැද්දක් එලෙසම සුළු වෙලාවක් තුළ විපාක දීම සාධාරණය. . නමුත් එය එසේ නොවේ. කර්මය අසාධාරණය.
- මතකයක් ලෙස ජීවිත කාලය පුරා පීඩාවට පත් කරන අතර, පරලොව ජීවිත ද දුක්ඛ සහගත කරයි. මේවා කර්ම පථ ලෙස ක්‍රියාත්මක වේ.
- එම නිසා සුළු වැරැද්දක් පවා ඉතා බරපතල ලෙස දැකිය යුතුය. ආදීනව දැකිය යුතුය.
- බේරීමට හොඳම ක්‍රමය වන්නේ අදාල කර්ම නොකර සිටීමයි. ඉතා ඉක්මනින් අවබෝධයන් කරා ළඟා වීමයි
050. බුද්ධිමත් බව
- ගසකට විශාල බුද්ධියක් පැවතිය යුතු බව, ගසක සමබරතාවය දෙස බැලූ විට පෙනේ
- සෑම කොළයකටම අවශ්‍යය ජලය ආදිය කිසිදු අමතක වීමක්ද නැතිව නිවැරදිව ප්‍රවාහනය සිදුකරයි. එකදු කොළයක්වත් අමතක වන්නේ ද නැත
- එනම් පුද්ගලයෙක්ගෙන් තොරව බුද්ධිමත් බව ක්‍රියාත්මක වේ. එනම් බුද්ධිමත් බව සඳහා කෙනෙක් අවශ්‍ය නොවේ
- බුද්ධිමත් බව ඇති නිසා කෙනෙකු ඉන්නවා යන දෘෂ්ටිය බිඳ දැමීම සඳහා ගස කදිම උදාහරණයකි
- බුද්ධිමත් බව, මතකය, උපක්‍රමශීලීත්වය, කපටිකම ආදී දෑ ද පුද්ගලයෙක්ගෙන් තොරව ස්වභාදහම තුළ ක්‍රියාත්මක වේ
- විදර්ශනා කමටහනක් පිණිස ඉදිරිපත් කරන ලදී
049. ධර්මතාවය
- තරහව මම නම්, තරහව දිගටම පැවතිය යුතුය. තරහව නැති වන මොහොතේ, මම නොපැවතිය හැකි බැවිනි
- තරහ යන ස්වභාවය තමන්ගේ නම්, එය අනුන්ට තිබිය නොහැක
- තරහ යන බව අන් අයටද පවතී. එනම් එය තමන්ට ආවේණික නොවේ
- තරහ යන බව තිරිසන් සහ අනෙකුත් සත්වයන්ටද පවතී. එනම් තරහ යන බව සත්වයන් අතර පොදු ස්වභාවයකි
- මට අනන්‍ය දෙයක් නොවන බැවින් මගේ නොවේ
- තරහ යන සිදුවීමක් නැතුව තරහගත නොහැක. තරහ ගත හැකිනම්, සිදුවීමක් නැතිවද තරහව ගත හැකි විය යුතුය
- එනම් තරහව මගේ පාලනයේ ඇති දෙයක් නොවේ
- එනම් මේවා, මම නොවන, මගේ නොවන, මට පාලනය කළ නොහැකි පොදු වූ ලෝක ධර්මතාවයන්ය
- ඉර පායනවා සේ, වැස්ස වහිනවා සේ, ඇළ දොළ ගලනවා සේ තවත් එවැන්නකි
048. බස් නැවතුම
- බස් නැවතුමක, බස් රථයක් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින අයෙකු බස් නැවතුම තුළ නිදාගන්නේ නැත.
- නිරතුරුව බස් රථය පිළිබඳ විමසිලිමත්ව සිටි.
- එසේම මනුෂ්‍ය ලෝකය නැමැති නැවතුම තුළ, මරණය නැමැති රථය පැමිණෙනතුරු අපේක්ෂාවෙන් සිටිය යුතුය.
- ස්ථිර ලෙස ගෙවල් සදමින්, ඉඩකඩම් වතුපිටි රැස්කරමින් යන ගමන දෙස බැලූ විට පෙනීයන්නේ මරණය අමතකව ඇති බවය.
- නමුත් මරණය ලොකු කුඩා බේදයක් නොමැතිව ඕනෑම මොහොතක, අනපේක්ෂිත ලෙස පැමිණිය හැක. බස් රථයක් අපේක්ෂාවෙන් සිටින මගියෙකුසේ අවධානයෙන් සිටින්න.
- අප මරණයේ උරුමකරුවෝ වෙමු.
047. දිශාව
- ලෝකයේ යා හැකි දිශාවල් විශාල ප්‍රමාණයක් පවතී. නොයෙකුත් තෝරා ගැනීම් පවතී
- උදාහරණයක් ලෙස අධ්‍යාපනයේ කොපමණ පරතරයට ගියත් කෙළවරක් නොමැත. එම නිසා එහි සීමාවන් දැනගත යුතුය
- අධ්‍යාපනය නිවන් මඟට ද රුකුලක් වුවත් එහි ප්රමාණය දැනගත යුතුය. නැතිනම් මුලාවීම / දුකට පත්වීම හෝ මානයේ ගොදුරක් වීමට ඉඩකඩ ඇත
- යම් උත්සාහයකින්, යම් ශිල්පයකින්, දිවි රැකෙන්නේ නම් එය නියම ප්‍රමාණයයි. අඩු හෝ වැඩිවීම දුකට හේතුවක් වේ
- නිවන් මඟ තම ජීවිතයේ ප්‍රමුඛ අංගය විය යුතුය. අනික් දෙයක් ප්‍රමුඛ වූ විට ඒ දේය අරඹයා ප්‍රතිඵල ලැබෙන අතර නිවන් මගෙහි ප්‍රතිඵල අඩාල වේ
- යා යුතු දිශාව හඳුනා ගැනීම අපහසු විට නොයා යුතු දිශාවල නොයෑම කළ යුතුය.
- සිතිවිලිවල දිශාව පසුව තම ජීවිතයේ දිශාව වන බැවින් සිතුවිලි වල දිශාව පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය
- කාන්දම උතුරු දිශාවට දිශාගත වනවාසේ සත්වයා සතර අපාය දිශාවට දිශාගත වීම ධර්මතාවයයි
- වෑයම කිසිසේත් අත් නොහරින්න
046. 'මම' නැමැති දෘෂ්ටිය
- ඉපදීමේ සිට මරණය දක්වාම 'මම' කරන දෙයක් නැත.
- ඉපදෙන මොහොතේදී පිහිටිය යුතු ශරීරඅංග, ඉපදෙන ස්ථානය, කුලය 'මම' කිව්වේ නැත. එය හේතුඵල ලෙස ලැබුණා පමණි.
- කුඩා කාලයේ සිට ඉගෙන ගත්තේ 'මට' අවශ්‍ය නිසා නොවෙයි. එය සමාජය අවශ්‍යතාවක් ලෙස පෙන්වූ නිසාය.
- වැඩි වයසේදී රැකියාවක් කළේත් 'මට' අවශ්‍ය නිසා නොවෙයි. ජීවිතයේ පැවැත්මට, සමාජය ගෙන ආ සංකල්ප නිසාය.
- නිසි වයසේදී විවාහ වන්නේ 'මට' ඕනි නිසා නොවෙයි. නිසි වයස තීරණය වූවේත්, විවාහය අවශ්‍ය වූවේත් සමාජ-සංස්කෘතියේ සංකල්ප නිසාමය.
- මෙසේ බැලූ කල 'මම' කළ දෙයක් මෙහි නැත. 'මට' කළ හැකි දෙයක් වුවේද නැත.
- ලෝකයේ පැවැත්ම උදෙසාම වූ සංකල්ප සමඟ ඒවාට යටත්ව 'මම' කල් ගේවූවා පමණි.
- ඒ සෑම දෙයක් සමගම 'මම' ඇලුණා, ගැටුණා පමණි.
- 'මට' කළ හැකි දෙයක් නැත. 'මම' යනු හුදෙක් දෘෂ්ටියකි.
045. කළ හැකි දෙයක් නැත
- බුදුබණ නොමැති කල ඉපදීමේ සිට මරණය දක්වාම සත්වයා මුලාවේ, දුකට පත්වේ.
- දුකින් මිදීමට ගන්නා සෑම වෑයමකින් ම සිදුවන්නේ මුලාවේ ස්වභාවය මාරුවීමක් මිස දුකින් මිදීමක් නොවේ.
- ශරීර අංග , සමේ වර්ණය පවා තමන් තීරණය නොකළ අතර කුමක්දෝ ක්‍රමයකින් ලැබී ඇත. ඒ හා එකඟ වීම විශ්ම ජනකය.
- ලෝකය අනුගමනය කරමින් මුලාවීම, දුකට පත්වීම සැමදා සිදුවූ, බිය ඉපදවිය යුතු කාරණයකි.
- සිතිවිල්ලක් නොමැතිව සැපක දුකක පැවැත්මක් නැත.
- අපගේ පැවැත්මෙන් ලෝකයට ඇති වැඩක් නැත. අපේ වටිනාකම ඇත්තේ අපටම පමණි. එයත් හුදෙක් මුලාවූ සිතිවිල්ලකි.
- අන් ආකාරයෙන්, සැපෙහි වෙනස් වීමෙන් එකක් දුකක් වන අතර, දුකෙහි වෙනස් වීමෙන් එකක් සැපක් වෙයි. අන්ත දෙකෙහිම අන්තර්ගතය මුලාවයි.
- වටහා ගත යුතු කාරණය, සිදුවන දෙයක් ඇත. කළ හැකි දෙයක් නැත.
044. පැහැදිලි කිරීම
- මලින් කොළයෙන් ජලයෙන් සිත ආකර්ෂණය කර ගැනීමට පොකුණක් සමත් වේ. එම අලංකාරය බාහිරට පෙනුනද අභ්‍යන්තරයේ එවැන්නක් නොමැත
- අන් ආකාරයෙන් පොකුණ යනු සත්වයන් ජීවිතය වෙනුවෙන් පොර බදින ස්ථානයකි. මරණාසන්න සත්වයන් පණ අදින ස්ථානයකි. කිසිම අනුකම්පාවක් නොමැති ධර්මතාවයක් මේ තුළ ක්‍රියාත්මක වේ
- ගුවන ජලය ගොඩබිම ලෙස ක්‍රියාත්මක වන යුද පිටියකි. තවද සොහොන් පිටියකි. වධකාගාරයකි
- උදේ දකින සත්වයන් සවස බොහෝ විට නොමැත.දවසක් අවසාන වන විට බොහෝ සත්ත්වයන්ගේ ජීවිත අහිමිව ගොස්ය
- සිහිය නිසා, නීරෝගිකම නිසා, කාය ශක්තිය නිසා සත්වයන් පිරිසක් අපහසුවෙන් සුළු කාලයකට ජීවිත බේරා ගනී
- මෙය තුළින් මෙවැනි ධර්මයක් මතු කර ගන්නා යෝගාවචරයා මේ අපගේ අතීත ඥාතියෝය. මිත්‍රයෝය. නිවන මගහැරුණොත් අපගේ ඉරණම ද මෙයමය. ආදී ලෙස සිතන්නේය
- කලකිරීම ඇතිකර ගන්නේය. සසර බිය මතු කරගන්නේය. වීරිය වඩා මගඵල වලට පත් වන්නේය. සසර දුකින් අත මිදෙන්නේ ය
043. විවාහය
- විවාහය තුළින් පුද්ගලයාට උරුම වන සම්ප්‍රයුක්ත සැපයක් නැත
- නොසන්සිඳෙන ආශාව පිනවීමට කොපමණ උත්සාහ කළත් එහි කෙළවරකට පැමිණීමක් ද නැත
- තනිකම පාළුව යන විසඳිය හැකි එක ප්‍රශ්නය වෙනුවට විසඳිය නොහැකි ප්‍රශ්න පොදියක් ලබා ගැනීමකි
- නිදහසේ බිම තිබූ කළු ගලක් කර මත තබා බැඳගැනීමක් වැනිය
- නිදහසට මෙන්ම නිවනට ද උවදුරකි. ප්‍රශ්න උත්පාදකයකි
- එක් අඹයක් වෙනුවෙන් අඹ වත්තක් බලා ගැනීමක් වැනිය
- පිළිකුල තුළ නොපිළිකුලින් සිටීමකි. පසුතැවීම ඇති කරයි
- පතුල සිදුරු වූ පනිට්ටුවක් වැනිය. දමන කිසිම දෙයක ඉතිරි වීමක් නැත
- හුදෙක් සැප සංඥාවෙන් දුක් විඳීමකි
- ආදීනව සංඥාව මතුකිම පිණිස ඉදිරිපත් කරන ලදී.
042. රූපවාහිනිය
- රූපවාහිනිය දෙස නොයෙකුත් දිශාවල සිට බැලිය හැක
- නමුත් සෑම දිසාවක සිටම නැරඹීම කළ නොහැක
- එසේම ක්ලේශයන් දුරු කිරීම සඳහා ඒවා දකින කෝණය වැදගත්ය
- වෙනත් කෝණයකට වුවද ක්ලේශයන් පෙනෙන අතර දුරු කිරීම කිරීම එම කෝණයෙන් කළ නොහැක
- ඒ ඒ මොහොතේ එදිනෙදා කටයුතුවල සිදුවන ක්‍රියාකාරකම් අනුව ක්ලේශයන් / කර්මයන් හට ගනී
- නොපෙනුන දේ නොඇසුණු දේ නොහඳුනන දේ අරඹයා ක්ලේශයන් හට ගන්නේ නැත
- ලඟින්ම ඇසුරු කරන පිරිස සමග වැඩිපුර ගනුදෙනු සිදුවන බැවින් කර්මයක් ඇතිවීමේ වැඩිම අවධානම ඇත්තේ එතනය.. ප්‍රවේසම් විය යුත්තේ ද එතන ය
- දකින කෝණය කර්මයක් නොහැදෙන කෝණයක් විය යුතුය. සාසනය තුළ නොයෙකුත් විදර්ශනා ක්‍රම ඇත. පුරුදු කරන්න
041. මගියෙකු නෝවන්න
- නැවක් තුළ සිටින මගියෙකුට පියවර තැබිය හැකි වුවත් ගමන් කළ නොහැක.
- එලෙසම උදාහරණයක් ලෙස, සිතිය හැකි ලෙස වැටහුනත් තමන්ට සිතිය නොහැක.
- එය වෙනත් ධර්මතාවයකින් පාලනය වේ. ඒ බව නොදන්න කම දුකට පත්වීමට ප්‍රධාන හේතුවකි.
- නැවෙහි ගමන මුහුදු රැල්ල සුළඟ ආදී බොහෝ හේතු මත රඳා පවතී. ඒ සියලු හේතු වලට මගියා ද යටත් වේ.
- එසේම සිතක සිතිවිලි ඉන්නා ස්ථානය ගැහැණු පිරිමි ලොකු කුඩා අතීතය දහවල රැය ආදී නොයෙකුත් හේතු අනුව හටගනී.
- මගියකු ලෙස සිතා මුළාවට පත් නොවී මගියෙකු යන බවත් ලෝක ධර්මතාවයක් ලෙස සලකාගත යුතුය.
- කර්මයන්හි විපාකයන් ගෙවී යන අතර අලුත් කර්ම නොකිරීමට පමණක් වග බලා ගත යුතුය.
- මගියකුට ගමනෙහි පාලනය නැත. එය දැනගැනීමම ඉන් මිදීමට ප්‍රමාණවත් වේ.
040. ධර්ම ශ්‍රවණය
- ධර්ම ශ්‍රවණ ශ්‍රවණය නිර්වාණය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි.
- නමුත් එම ධර්මය අසන සංඥාව පිළිබඳ ව බොහෝ සැලකිලිමත් විය යුතුය.
- ශ්‍රද්ධාව හා අවබෝධය බැඳී පවතී.
- අධර්මයක් වුවත් එය අසන සංඥාව මගින් එය වටිනා ධර්මයක් බවට පරිවර්තනය කළ හැක.
- නිවැරදිම ධර්මයක් වුවත් ඒ කෙරෙහි තමා තුළ ඇති සංඥාව මගින් එම ධර්මයද අධර්මයක් බවට පත් කළ හැක.
- මෙය වචන කිහිපයක් වුවත් මේ පිළිබඳ නොසැලකීම ජීවිත කාලය පුරාම ධර්මයක් අවබෝධ නොවීමට හේතුව ද විය හැක.
- ඉතා ශ්‍රද්ධාවෙන් ඉතා ගරුත්වයෙන් ධර්මය ශ්‍රවණය කලවිට නිවන් ගමන ඉතා පහසුවනු ඇත.
039. පසුබට උත්සාහය
- නිවන් මාර්ගයට පළිබෝධයක් වන ප්‍රමාදයට තුඩුදෙන පසුබට වීම දුරු කිරීමට වෑයම් කළ යුතුය.
- ලෞකික අරමුණු වල වටිනාකම නිවන් අරමුණට වඩා වැඩි විට නිවන් මගට පසුබට වීම සිදුවේ.
- විඳීමෙහි ඇලුණු සිතෙහි ස්වභාවය පසුබට වීමය. අවසිහිය ඇතිවීමය.
- මොහොතක සුවයක් ලබා දෙන කාම අරමුණු, විදීමෙන් කෙළවර කළ නොහැක. විඳීම වෙනුවට හඳුනා ගැනීමම කළ යුතුය.
- හඳුනාගත් කාමයන් ඉතා ඉක්මනින් දුරුව යෑම ධර්මතාවයකි.
- විඳිය හැක්කේ නොහඳුන කාමයන් පමණි. හඳුනාගත් කාමයක් තවදුරටත් කාමයක් නොවන අතර විඳීමට ද නොහැකිය.
- කාමයක් විඳීමට කැමැත්තක් ඇත්නම් එය තවමත් හඳුනාගත නොමැත.. හොඳින් හඳුනා ගැනීමේදී කාමයන් දුරුවනු ඇත.
- කාමයන් ලබාදී සිතක් තෘප්තිමත් කළ නොහැක. එය සිතක සිතක ඇති ලක්ෂණයකි. තවද එය ලෝක ධර්මතාවයකි.
- එම නිසා තෘප්තිමත් කළ නොහැකි සිතට කාමයන් ලබාදීමට පසුබට විය යුතු අතර නිවන් මඟ සඳහාම නොපසුබට විය යුතුය.
038. නිගමනය
- රූපය පිළිබඳ නිගමනයට පැමිණෙන්නේ බාහිර ස්වරූපය බැලීමෙනි.
- බාහිර 1mm ක සම ඉවත් කළ විට එම නිගමනය කොපමණ වෙනස් වේද එපමණ මෝහයක් පෙර නිගමනය තුළ ගැබ්ව පවතී.
- වර්ණයෙන් යුත් රූපය විෂම ලෙස හඳුනා ගැනීම, ඒ පිළිබඳ තමා තුළ ඇති ප්‍රතිරූපයෙන්ද ද පෝෂණය වී සැප සුභ ආත්ම ආදී විචිත්‍රවත් පිළිබිඹුවක් දර්ශනය කරයි.
- සසර ගත පුරුද්දෙන්ද ශක්තිමත් වන මෙම පිළිබිඹුව හා බැඳී ඇති මෝහය ඉවත් කිරීම පහසු නොවේ.
- නමුත් ඉතා ප්‍රබල ඉතා දුර්ලභ තථාගත ආශිර්වාදය අපට ලැබී ඇත. අපට සසරේ කිසි දිනෙක නොහැකි වූ සසරින් මිදීම සිදු කිරීමට කාලය එළඹ ඇත.
- එම නිසා සෑහීමට පත්වීම, ඉවසීම වීර්යය ආදී නොයෙකුත් ගුණයෙන් පුරුදු කරමින් නුවණින් යුතුව නොනැවති ඉදිරියටම සටන ගෙනයා යුතුය.
037. අසාර භාවය
- ගසක සාරවත් භාවය නිගමනය කල හැක
- විඤ්ඤාණය කොපමණ සාරවත්දැයි නිගමනය කළ නොහැක
036. නොමැරෙන මිනිසුන් නොවෙමු
- මරණය ඒකාන්තයෙන් පැමිණෙන්නේය.
- මව පියා ස්වාමියා බිරිඳ නෑදෑයන් හිතවතුන් ඒකාන්තයෙන් අහිමි වන්නේය.
- අපේ ඔප්පුව ලෝකෙට අයිති මිස, ලෝකයේ කිසිම ඔප්පුවක් අපට අයිති නැත.
- ලෝකයේ පාලනයේ අපි සිටිනවා මිස අපේ පාලනයේ ලෝකය නැත.
- අපේ මරණයේ තීරකයා අප නොව, එහි තීරකයාද ලෝකයයි.
- අපට කළ හැකි කිසිවක් නොමැත. පොර බැඳීමෙන් ඇති ඵලක් ද නැත. අවසානයේ උරුම වන්නේ දුකමයි.
- කළ හැකි දේ වන්නේ ලෝක ධර්මතාවය පිළිපිළිගෙන එම ධර්මතාවය බවටම පත්වීමයි.
035. නොඇලීමේ ඇති ඇලීම
- නොබැදීම යනු එක්තරා බැඳීමකි. නොබැඳීම ලෙස බැඳී ඇත
- උදාහරණ ලෙස ඇලීම නැති කරන විට ප්‍රතිඵලය ගැටීම නම් ඇලීමේ ස්වභාවය මාරුවීමක් පමණක් සිදුවී ඇත. එනම් ගැටීම ලෙස ඇලීම එලෙසම පවතී
- නිදහස් වීම සිදුවන්නේ ඉහත අන්ත දෙකක් ලෙස පවතින ඇලීමේ ධර්මතාවය දුරු කිරීමෙනි
- එය සිදුවන්නේ ඇලීම කුමක්දැයි හඳුනාගෙන එයට හේතු කාරණා දැන ගැනීමෙනි.
- මෙම හේතු කාරණා දැන ගැනීම නැණ පමණින් සිදුවේ. උදාහරණ ලෙස ඇසට පෙනෙන රූප, රූප ලෙස නොව හුදෙක් වර්ණ පමණක් බව දැක ගැනීමට සිදුකරන වෑයම
- මෙහි ප්‍රථිපල ලෙස ඇලීම දුර්වල වීම ආදිය සහ අවසානයේ ඇලීම දුරුවීම නැණ පමණ අනුව සිදුවේ
- දැකගැනීම සඳහා වෑයම අවශ්‍ය වේ. දුරුවීම නිරායාසයෙන් සිදුවේ
034. රැවටීම
- රැවටීම පිළිබඳ වැටහීම නිවන හා සෘජුවම සම්බන්ධ කාරණයකි.
- රැවටීම සිදුවන්නේ රැවටෙන බව නොදන්නා තුරුය.
- රැවටීම දන්නා බව තුළ ඇති රැවටීමක් නැත. හිතාමතා උත්සාහ කළත් රැවටෙන්නේ නැත.
- එසේම ක්ලේශයන් නොහඳුනන කල් ඒවා ක්ලේශ වන අතර හඳුනන ක්ලේශයන් ක්ලේශ නොවේ.
- නමුත් සිත පෙන්වන්නේ හඳුනන ක්ලේශද ක්ලේශ ලෙසය. එය ප්‍රභල ක්ලේශයකි.
- වෑයම් කළ යුත්තේ රැවටීම දුරු කිරීම නොව ,රැවටීම හොඳින් හඳුනාගැනීමටයි. හඳුනාගත් රැවටීමකට පැවැත්මක් නැත. නොබෝ කලකින් දුරුව යන්නේය.
033. මැග්නට් එක
- කාන්දමක් සැලකූ විට එහි ඇලීමේ මෙන්ම ගැටීමේ ලක්ෂණ ඇත
- ඇලෙන දේ හා ගැටීමට වැඩි නැඹුරුවක් ඇති අතර ගැටෙන දේද එසේමය
- එමෙන්ම යම් කුලකයක් හා එහි ඇලීමක් නැති, ගැටීමක් ද නැති ලක්ෂණයක්ද පවතී
- පුද්ගලයෙක් තොර, ඇලීමක ගැටීමක ධර්මතාවයක් පවතී
- විදර්ශනාව පිණිස ඉදිරිපත් කරන ලදී
032. කූඩැල්ලා
- එක් ස්ථානයක් අත හරියි. තවත් ස්ථානයක් අල්ලා ගනියි. අනෙක් ස්ථානයක වටිනාකම වැඩිවන විට ඉන්නා ස්ථානය අතහැරීම සිදුකරයි.
- වටිනාකම පවතිනතුරු ගමන නොනවතී.
- අන් ස්ථානයක වටිනාකම නැති වූ විට ඉන්නා ස්ථානය, සමබරවේ, මධ්‍යස්ථ වේ, ස්ථායී වේ, ගමන නවතී
- අල්ලාගෙන ලෙස පෙනුනද එහි අල්ලා ගැනීමක් නොපවතී. ඒ වෙනුවට සමබර බවක් මධ්‍යස්ථ බවක් ඇතිවී ඇත
- සිතක්ද එලෙස ක්‍රියා කරයි. කොපමණ වටිනාකමක් ඇත්ද, එපමණ ගමනක් ඇත.
- වටිනාකමට මුල් වූ හේතු නැතිවන විට, ධ්‍යස්ථ බව නම් අලුත් ධර්මතාවයක් ඇතිවන අතර, බැඳීම නොබැඳීමක් නොවී එම ධර්මතාවය අහෝසි වේ. සත්ව පුද්ගල බව කෙළවර වේ
- වටිනාකම අඩු වීම, ගමනෙහි මන්දනයට හේතුවන අතර ගමන නතර වීමටද හේතුවේ
031. සැපය
- සැපයක් ලබා ගැනීමේ උත්සාහයට පෙර එය හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. නැතහොත් සැපයයි දුකකටම මුලා වනු ඇත
- සැපයෙහි අර්ථ දැක්වීමේ සිටම මුලා වී ඇත
- සැපයක දුක මිශ්‍ර නොවිය යුතුය
- සැපයක් නම් එය ඕනෑම කාලයක් භුක්ති විඳියහැකි විය යුතුය
- මිලදී ලබා ගන්නක් තුළ සැපය තිබිය නොහැක. මිල වශයෙන් දුක මිශ්‍රිතව පවතින බැවිනි
- තමා සතු සැපය තමන්ට අනන්‍ය විය යුතුය. වෙනත් කෙනෙකුට ලබා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබිය නොහැකිය
- සැපය, අඩු වැඩි ලෙස පැනවීමක් ඇත්නම් එය සැපයක් නොවේ. එනම් සැපයක වෙනස් වෙන ස්වභාවයක් තිබිය නොහැක
- ජාති ජරා ව්‍යාධි මරණ ආදී ලක්ෂණ ඇත්නම් ඒවා තුළ සැපයක් තිබිය නොහැක
- දුක හඳුනා ගැනීම සැප හඳුනා ගැනීමට ඇති තවත් මගකි
- අප සැප ලෙස හඳුනාගෙන ඇත්තේ දුකකට සාපේක්ෂක තවත් දුකක්මය
- විදර්ශනා මාතෘකාවක් පිණිස ඉදිරිපත් කරන ලදී
කුණු ගොඩ
- කුණු ගොඩක් ඉවත් කිරීමට ඇත්තෙකුට, ඒ අරඹයා ඇතිවන සිතිවිල්ල , ඒ පිළිබඳ කලකිරීම, උපක්‍රම යෙදීම, එම ස්ථානයට පාරක් කැපීමද කුණුගොඩ ඉවත් කිරීමම වෙයි.
- සිත ඇතුළු කය ආදී කුණුගොඩ ද එලෙසමය. එම කුණු ගොඩේ ප්රමාණය ද නොදන්නා බැවින්, ඉතාම ශක්තිමත් හෙයින් නොයෙකුත් උපක්‍රම යෙදීමට සිදුවී තිබේ. වැරදියට හෝ උත්සාහ කරන්නා තුළ අවම වශයෙන් ශ්‍රද්ධාව හෝ පවතී.
- කෙනෙක් තම හැකියාව අනුව ධර්ම මාර්ගය වෙනුවෙන් කරන සුළු කැපවීම පවා අවතක්සේරු නොකළ යුතුය. ඉතා ඉහලින් අගය කළ යුතුය.
- විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන් අවතක්සේරු නොකළ යුතුය. ඔවුන් තුළද සසර ගත විශාල ශක්තියක් පැවතිය හැක.
- කුඩා පැලයක් විශාල ගසක් වී විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා සෙවණ පතුරුවන්නා සේ අනාගතයේ විශාල පිරිසකට ධර්ම මාර්ගයට මග පෙන්වන්නා ද ඔහු විය හැක.
- වැරැද්ද හෝ නිවැරැද්ද දකින්නා තුළ ද්වයතාවය ඇත. වැරැද්දක් නිවැරැද්දක් නොදකින යෝගාවචරයා අඩු වැඩියක් නොමැතිව ධර්මතාවය බවට පත්වී ඇත. අටලෝ දහමින් අකම්පිත ගුණය ඇති හෙතෙම හේතුඵල දහම තුළ හොඳින් පිහිටා ඇත. විදර්ශනාව පිණිස හේතු වේවා....!!!
පිළිතුර
- වර්තමානයේ අපට ඇතිවන බාධක ප්‍රශ්න ප්‍රබලතාවය අඩුවන දැකීමේ ක්‍රම ඇත.
- එළැඹී ඇති ප්‍රශ්නය, අතීතයේ ඇතිකරගත් ප්‍රශ්නයකට (හේතුව) වර්තමානයේ ලැබුණු පිළිතුර (ඵලය) වේ.
- අප වෙත පැමිණෙන ප්‍රශ්න කම්කටොළු භාදක ආදී සියල්ල පිළිතුරු ලෙස දැකිය හැක.
- උක්ත ප්‍රශ්නය අතීතයේ සිදුවූවකි. අන් ආකාරයෙන් අතීත හේතුවකට වර්තමානයේ ඇති වූ ඵලය වේ.
- තවද වර්තමානයේ එළඹෙන්නේ ඵලයක් හෝ පිළිතුරක් වන අතර එය නැවත හේතුවක් හෝ ප්‍රශ්නයක් නොවීමට වග බලා ගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
මාරයා
- නිවනට බාධා වෙන හෝ නවතන කෙනෙක් හෝ දෙයක් මාරයාය. ලොකුම මාරයා තමාට තමාය
- මාරයාද පුද්ගල අනුබද්ධ වේ. කෙනෙකුට මාරයා, තවත් කෙනෙකුට, කල්‍යාණ මිත්‍රයා විය හැක
- උදාහරණයක් ලෙස කෙනෙකුට කායික රෝගයක් මාරයා වන විට ( ප්‍රතිපදාව අඩාල කරන හෙයින් ) එම ලෙඩම විදර්ශනා කරීමෙන් කල්‍යාණ මිත්‍රයා කර ගැනීමටද හැකියාව ඇත
- මාරයා, මාරයා වන්නේ චේතනාව හෝ සිතන ආකාරය අනුවය
- සිතන ආකාරය නිවැරදි කරගත් (රහතන් වහන්සේ) අයෙකුට මාරයෙක් නැත
- මාරම කතාව වන්නේ මාරයා, මාරයා ලෙස හඳුනා ගත් විට මාරයා, කල්‍යාණ මිත්‍රයෙකු වීමයි...
මම පරීක්ෂණය 01
- මෙය මානසිකව සිදුකරන පරීක්ෂණයකි. ධර්මයක් වටහා ගැනීමේ චේතනාවෙන් සිදුකරන්න
- තමාම හෝ යම් පුද්ගලයෙක් සිහිපත් කරන්න. ඔහුට නමින් ආමන්ත්‍රණය කළ හැක
- එම ශරීරයෙන් එක් අංශුවක් ඉවත්කර වෙනත් ස්ථානයකින් තබන්න. අදාළ නමින් නැවත ආමන්ත්‍රණය කළ හැකිදැයි හොඳින් මෙනෙහි කර බලන්න
- එම නමින් නැවත ආමන්ත්‍රණය කළ හැකි නම් ( අංශුවේ අඩුවක් ඇතිව ), නිගමනය වන්නේ අදාල ඉවත් කළ අංශුව සහ නම අතර සම්බන්ධයක් තිබිය නොහැකිය යන බවය
- එම අංශුව තිබූ ස්ථානයෙන් නැවත තබන්න.
- නැවත දෙවැනි අංශුවක් සඳහා පරීක්ෂණය සිදු කරන්න. නිගමනය පරීක්ෂා කරන්න.
- එලෙස සියලු ම අංශූන් සඳහා මෙම පරීක්ෂණය සිදු කරන්න
- මෙය තම ශරීරය ලෙස ද බාහිර ශරීරයක් ලෙස ද සිතට හොඳින් වැටහෙන ආකාරයෙන් ද පරීක්ෂණය වෙනස් කරගන්න
- එම නිගමනයන් සමග සිදුවන වැටහීම් තථාගත දේශනාව සමග ගලපා බලන්න. වෙනසක් ඇත්නම් පරීක්ෂණයේ යම් දෝෂයක් පැවතිය හැක
- මෙම පරීක්ෂණය නැවත නැවතත් සිදු කරන්න. වැටහීම් සිදුවනු ඇත...
අනපේක්ෂිත මරණය
- ඉපදුන සත්වයන්ට මරණය ඒකාන්තයෙන් හිමිය
- ඒකාන්තයෙන් හෙට මැරෙන බව දන්නේ නම්, අද සිදු කරන්නේ කුමක්ද? උදාහරණයක් ලෙස ඇතිවන්නේ දුක, කනස්සල්ල, බය, තැති ගැනීම වැනි දේය
- නමුත් අප අද දින ගත කරන්නේ බයින් තැති ගැනීමෙන් නොවේ නම්, එහි අදහස වන්නේ හෙට මැරෙන බව නොදන්නා බවයි
- නමුත් ඒකාන්ත වශයෙන්ම හෙට මරණය සිදුවන, අදක් එළඹෙනු ඇත. එදිනෙද මේ ලෙසම බියෙන් තැති ගැනීමක් නොමැතිව ජීවත් වේ. ගම්‍යය වන්නේ හෙට සිදුවන මරණයක් කිසිසේත් අපේක්ෂා නොකරන බවය
- සංසාරේ පෙර සිදුවූවාසේ අනපේක්ෂිත තවත් මරණයක් අත්විඳීමට සිදුවනු ඇත.
- මරණානුස්සතිය නිරතුරුව වැඩිය යුතුය. ප්‍රතිඵල ලෙස කෙලෙස් යටපත් වන අතර වීරිය තව තවත් වැඩිවීම, මාර්ගයේ දියුණුවීම, ආදී විශාල ආනිසංස හිමි වේ. විදර්ශනාව පිණිසය...
හය ආකාර දුක
- යමක් හෝ යමෙක් ඇසුරු කිරීමේදී ඒ හා බැඳුණු ආකාර හයක දුකක් ඇත.
- ලබා ගැනීමට කලින් දුක් දෙකකි ( 1-ලබා ගැනීමට දරණ වෑයම, 2-ලබා ගැනීමට පෙර ඇතිවන බය)
- ලබා ගත් පසු දුක් තුනකි ( 3-පවත්වාගෙන යෑම, 4-වැඩිදියුණු කිරීම, 5-බය)
- අවසානයේ හිමිවන එක් දුකකි ( 6-අහිමි වීමේ/වෙන් වීමේ දුක)
- උදාහරණයක් ලෙස වාහනයක් සලකන්න.
- (1-එය ලබා ගැනීමට මුදල් රැස් කළ යුතුය. දුකකි) (2-එය හෝද වාහනයක් ද, ලෙඩ තිබේද, රැවටීමක් ද, ආදී ලෙස ඇතිවන බය. දුකකි)
- (3-තෙල් ගැසීම,සේදීම, ආරක්ෂා කිරීම, නඩත්තු කිරීම ආදී දුක. 4-අවශ්‍යය සහායක කොටස් සවිකිරීම, ස්ටිකර් ආදිය ගැසීම, කැමරා සවිකිරීම ආදී දුකකි. 5-හැප්පීමක්, සීරීමක් අනතුරක්, සොරකමක්, වේදෝ ඇතිවන බය. දුකකි)
- (6-මොන ලෙස ආරක්ෂා කළත් අවසානයේ සිදුවන ඒකාන්ත වෙන්වීම. දුකකි)
- ඕනෑම දෙයක් සම්බන්ධව මේ හය ආකාර දුක පවතී. ගලපා බලන්න. ශක්ති ප්‍රමාණයත් අනුව ඉතා ගැඹුරින් මෙම කාරණා දැකිය හැකිය. විදර්ශනාව පිණිසය...
ජීවිත අපේක්ෂාව
- බොහෝ සත්වයන් දැඩි සේ ජීවිත අපේක්ෂාවෙන් පසුවේ ( මරණයට අකමැති බැවිනි)
- නමුත් ජීවිතය ලැබීමෙන් කළ හැකි වික්‍රමයක් නැත. ලැබෙන සැපයක්ද නැත.
- තවද ජීවිතය යනු ජයග්‍රහණයක් නොමැති පොරබැදීමකි. හම්බ කිරීම නඩත්තුව මෙන්ම ලෙඩ දුක් සමග කරන පොරය, කාම වස්තුන් සමග පොරය, සිත සමඟ සිදුකරන පොරය ආදී නොයෙකුත් පොර බැදීම් ගොන්නක් අවසානයේ පරාජයම හිමිවනු ඇත
- ජීවිත අපේක්ෂාව යනු සිදු කළ යුතු ගැඹුරු විදර්ශනාවකි.
- ජීවිත ආශාව ලෙස පෙනුනද ගැබ්ව ඇත්තේ බොහෝ විට කාම ආශාවන්ය. ආශාවන් එකින් එක බිඳවැටෙන විට ජීවිත ආශාව ද නැති වනු ඇත
- ජීවිත අපේක්ෂාව යනු මුලා වූ සිතෙක අවශ්‍යතාවයක් මිස කයෙහි අවශ්‍යතාවයක් නොවේ. මේ ජීවිතයට ලෙස පසුව ඒ ජීවිතයට ලෙස වෙනස් වේ
- ජීවිත අපේක්ෂාව තුළ වූ අපේක්ෂාව කුමක්දැයි හොඳින් හඳුනාගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
වර්ණ ලෝකය
- මානසික පරීක්ෂණයකි. භාවනා ඉරියව්වට ගොස් බුදුගුණ ආදිය සිහිකොට සිත ඒකාග්‍ර වීමට ඉඩ හරින්න. ඇසින් යමක් දකින මොහොතක් සලකන්න
- එහි ඇති රතු වර්ණය ඉවත් කරන්න, කොල වර්ණය ඉවත් කරන්න, ආදී ලෙස සියලු වර්ණ ඉවත් කරන්න. ඉතිරි වන්නේ කුමක්ද ? (කළු යනු ද වර්ණයකි)
- පරීක්ෂණය අනුලෝම සහ ප්‍රතිලෝමව සිදු කරන්න ( වර්ණ එකතු කරමින් සහ වර්ණ ඉවත් කරමින්) නැවත නැවතත් සිදු කරන්න
- විදර්ශනාවේ ප්‍රබලතාවය අනුව නිගමනයන් තීරණය වේ. උදාහරණයක් ලෙස අතීතයේ සිට මේ දක්වා දැක ඇත්තේ අම්මා, තාත්තා, ගහකොළ ආදි වස්තූන් නොව හුදෙක් උදාසීන වර්ණ පමණි. විදර්ශනාව පිණිසය...
හිමි නැත
- ඉර පෑයීම, හඳ පෑයිම ආදී බොහෝ සිදුවීම් දැනගත් පමණකින් ඒවායේ හිමිකාරීත්වය නොමැත.
- අවම වශයෙන් හිමිවීමකට තවත් බොහෝ කාරණා සකස් විය යුතුය
- සිතද එලෙසමය. සිත තුළ ඇතිවන සිතිවිලි දැනගැනීම පමණක් සිදුවේ. ඇත්තෙන්ම දැනගත් පමණකින් එය හිමි නැත
- කනස්සල්ල, පසුතැවිල්ල, පීඩාව ආදී ඕනෑම සිතිවිල්ලක දැනගැනීම පමණක් සිදුවේ. සිතිවිල්ල දැනගත්තේ මමය, එහි අයිතිකාරීත්වය මට හිමිය, යන්න මුලා වූ දෘෂ්ටියක් පමණි. විදර්ශනාව පිණිසය...
උදලු මිට
- උදුලු මිටක් දිලිසෙන සුමට භාවයක් ගන්නේ එය භාවිතය තුළය. භාවිතයේදී බහුල වශයෙන් භාවිතයේදී උදුළු මිට දිලිසීම නිරායාසයෙන් සිදුවන්නකි
- එසේම කුඩා ධර්ම කරුණක් වුවද නැවත නැවත මෙනෙහි කිරීමේ දී, නැවත නැවත භාවිතා කිරීමේදී ලෝකය, කෙලෙස් ආදිය කණ්නාඩියක් මෙන් මනාව වැටහෙනු ඇත
- උදලු මිට සුමට වන්නේ එය සුමට කිරීමේ ක්‍රියාවක් ලෙස නොව උදලු ගෑම නැමති ක්‍රියාව තුළිනි
- එසේම ධර්මයන් අවබෝධ වීමද එසේමය. හේතු සකස් කල යුතුය. ප්‍රතිඵල ලැබෙනු ඇත
- අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට පොර බැදීම බොහෝ විට දුකකින් කනස්සල්ලකින් මාන්නයකින් කෙළවර වෙයි
- ඉන්නා තැනින් ඉහළට එසවීමේ අරමුණ, ලද දෙයින් සතුටු වීම ආදී ලෙස ප්‍රතිපදාව උපක්‍රමශීලීව වැඩිය යුතුය...
බාඳුරා මල
- සොබා දහම තුළ උපක්‍රමශීලී බව ක්‍රියාත්මක වේ. බාදුරා මල උදාහරණයකි
- නමුත් කෙනෙක් නොපවතී. එය ලෝකයේ පවතින ධර්මතාවයකි
- සත්ව පුද්ගල දෘෂ්ටිය නොයෙකුත් ආකාරයෙන් හටගනී. මෙවැනි උදාහරණ මගින් උපක්‍රමශීලී බව නිසා සත්ව පුද්ගල බවක් පවතී යයි යන දෘෂ්ටිය බිඳිය හැක
- 4. විදර්ශනාවේදී අරමුණ බොහෝ වේලා සිතේ රඳවාගෙන සිටිය යුතුය. අනුලෝම ප්‍රතිලෝම දුර ළඟ ආදී ලෙස විදර්ශනා කළ යුතුය. එවිට බොහෝ වැටහීම් ඇතිවේ.
මස් ගුලිය සංඥාව
- ඇස් යනු මස් ගුලි දෙකකි. මස් ස්කන්ධය අතින් රාත්තල නොඉක්මවන්නේය. ප්‍රමාණයෙන් බෙලිගෙඩි නොඉක්මවන්නේය.
- වටිනාකම ඇත්තේ ද ඇස් කුහර දෙක තුළ පවතිනතුරු පමණි. ඇස් දෙක ගැලවූවොත් වටිනාකම අතුරුදහන් වන අතර බිය පිළිකුල උපදවන්නකි.
- මෙවන් ඇස් දෙකක් පිනවීම සිදු කිරීම ප්‍රමාණ නොවන කාරණයකි.වහල්කමකි.
- පැය කිහිපයක් පුරා මස්ගොබ දෙකට ටෙලිවෘතාන්ත පෙන්වීම හාස්‍යජනකය
- ජීවිතය පුරාවටම අප වෙහෙසෙන්නේ මස් කැබලි දෙකක් පිනවීමටද ?විදර්ශනාව පිණිසය...
පුද්ගලභාවය
- පුද්ගලයෙක් නැත.නමුත් ක්‍රියාවන්ට කර්මඵල ප්‍රතිවිපාක ඇත
- පුද්ගලයෙක් නැත යන්නේ අදහස පුද්ගල ධර්මතාවය යනු දෘෂ්ටියක් පමණක් බවය. පුද්ගලයෙක් ඇත නැත යන්නද දෘෂ්ටියේම කොටසකි
- ක්‍රියාවන්ට විපාක ඇත යන්නේ අදහස පුද්ගලයෙක් සත්වයෙක් යන දෘෂ්ඨියෙන් තොරවූ හේතුඵල ක්‍රියාවලියක් බවයි
- දේවල් සිදුවීමට පුද්ගලයෙක් සිටිය යුතුයි යන බව මිථ්‍යාවකි. එය නොදැනීමේ හේතුව නිසා ඇතිවූ ඵලය සත්ව පුද්ගල භාවයයි. විදර්ශනාව පිණිසයි...
නායකත්වය
- මුලාවෙන් සකස් වූ මානසික යුද්ධයක බොහෝ කලක් සිරවී සිට බොහෝ දුක් පීඩාවලට ලක්වූයේ වෙමු. කෙසේ හෝ මෙය නිමා කළ යුතුය. අවසාන කිරීමට හොඳ නායකත්වය ලබා දිය යුතුය. ඒ සඳහා කාලය ලැබ ඇත
- ඉවසීම, පිළිකුල, වීරිය, පින ආදී බල සේනා සන්නද්ධ කළ යුතුය. උපක්‍රමශීලී විය යුතුය. හොඳින් සතුරා නිරීක්ෂණය කළ යුතුය. සතුරා පෝෂණය වන මාර්ග දුර්වල කළ යුතුය
- සංග්‍රාමය නොපෙනෙන අතර මානසික නිරීක්ෂණයක් පමණක් කළ හැක. එම නිසා සෘජු බාහිර ආධාර ලබාගත නොහැක. එම නිසා තමාම සංග්‍රාමය සඳහා නායකත්වය ලබාදිය යුතුය
- අතීතයේ සැමදා මෙම සංග්‍රාමයෙන් පරාජ වී ඇත. එම නිසා වැඩිම අවදානම ඇත්තේ පරාජය වීමටය. බොහෝ සැලකිලිමත් විය යුතුය
- වෙනත් විකල්ප මාර්ග නොමැත. කිසිම සමාවක් ද නොමැත. කෙසේ හෝ මේ සංග්‍රාමය අවසාන කළ යුතුය. බිය වීරිය ඉපදවීම පිණිසය...
ගසින් තවත් කමටහනක්
- කොළවලට කැමති අයෙක් අතු කපන්නේ නැත. අතුවලට කැමති අයෙක් ගස කපන්නේ ද නැත
- සත්වයෙක් දැනුවත්ව සිතට බැඳෙන්නේ නැත. පැහැදිලිව නොපෙනෙන, වක්‍ර මාර්ගවලින් සිතට බැඳී ඇත
- උදාහරණයක් ලෙස ඥාති, මිත්‍රයන්, දරුවන්, අඹු, සැමි ආදීන්ට බැඳුණු අයෙක් අන් ආකාරයෙන් බැඳී ඇත්තේ සිතටමය. එනම් සසරටමය. මේ සියල්ල මානසික පිළිබිඹුවක් බැවිනි
- එසේම සංචාර නැටුම් වැයුම් ගැයුම් ටෙලි වෘතාන්ත ආදී නොයෙකුත් ආශාවන් ද ඒවාට බැඳීමක් නොව සිතටම බැඳීමය
- බොහෝ පිරිසක් නිවනට දරණ උත්සාහය උපමාවක් ලෙස අතු කොළ ඉතුරු කර ගනිමින් ගස කැපීමක් වැනිය. අසාර්ථක උත්සාහයකි. විදර්ශනාව පිණිසය...
හේතුඵල
- ජලයෙහි සැනසීමක් නැත. පිපාසයේද සැනසීමක් නැත. එකතු වූ විට සැනසීමක් හටගනී
- ලෙඩක සුවය නැත. බෙහෙතකද සුවය නැත. එක්වූ විට සුවපත් වීමක් හටගනී
- ධර්මයෙහි නිවන නැත. අවිද්‍යාවේ ද නිවීමක් නැත. එකතු වූ විට නිවීම හටගනී.
- සුළඟෙහි සුවයක් නැත. කයෙහිද සුවය නැත. එක්වීමේදී සුවයක් සැනසීමක් හටගනී.
- හේතුඵල ධර්මයේ එක්තරා හැසිරීමකි. හේතුවේ ඵලය නැත. ඵලයේ හේතුව ද නැත. වෙනස් හේතූන් නිසා වෙනස් ඵල ඇතිවේ. විදර්ශනාව පිණිසය...
පින්තාරුව
- පින්තූරයක වටිනාකම ඇත්තේ බාහිර මිලිමීටර් කිහිපයක පින්තාරුව මතය
- අභ්‍යන්තරයේ කුමන දේ තිබුනද බාහිර පින්තාරුවෙන් සියල්ල වසාලිය හැක
- මනුෂ්‍ය ශරීරයද බාහිර කෙස් ලොම් නිය දත් සම් (තච පංචකය) නම් වූ බාහිර පින්තාරුව මත වැඩි වටිනාකමක් තීරණය වේ
- කොටස් තිස් දෙකක් ඇති තැන පහකින් නිගමනය කිරීම දෝෂ සහගතය
- පොළොවේ මතුපිට පින්තාරුව නිසා සොබාදහම ද ලස්සන ලෙස පෙනේ. නමුත් වැඩි කොටස ඇත්තේ අභ්‍යන්තරයේය
- එසේම සිතෙහිද මතුපිට පිංතාරුව මගින් අභ්‍යන්තරයේ පවතින කර්ම ශක්තින් හේතුඵල ආදිය වසා මුලාවක් නිර්මාණය කොට ඇත
- පෙනෙන මතුපිටට ඔබ්බෙන් ඇති අභ්‍යන්තරය දැකිය යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
නිදහස
- නිදහස අහිමි කරගෙන ඇත්තේ තමා විසින්මය
- මුලින් නිදහසට කැමැත්ත ඇතිකර ගත යුතුය. අහිමි වූ නිදහස ගෙවා දැමිය යුතුය. නැවත නිදහස අහිමිවන හේතු සකස් නොකළ යුතුය.
- කායික නිදහස මානසික නිදහසට ඉවහල් වන අතර, මානසික නිදහස විදර්ශනාවට ඉවහල් වෙයි
- විදර්ශනාව අවබෝධයෙන් කෙළවර වෙයි. බොහෝ කලක් නොවිසඳුණු ප්‍රශ්නය කෙළවර වෙයි. විදර්ශනාව පිණිසය...